Tayanch iboralar va tushunchalar

---

4.16. SIRTLAR 

                    

Reja: 

1. Sirtlar va ularning chizmada berilishi. 

2. Ikkinchi tartibli aylanish sirtlari.  

3. Chizilqi sirtlar. 

4. Vint sirtlar. 

Tayanch iboralar va tushunchalar

 

Sirt, algebraik sirt, transsendent sirt, kinematik sirt yasovchi, yo 'naltiruvchi,  sirtning 

karkasi, aylanish sirtlari, ikkinchi tartibli sirt, chiziqli sirt, vint sirt.

 

Umumiy ma'lumotlar 

Biror chiziqning fazodagi uzluksiz harakati natijasida turli 

sirtlar

 hosil qilish 

mumkin. Sirtlarning hosil qilishning turli usullari ma'lum. 

                                           1-rasm.                                   2-rasm. 

Yasovchilarning  turiga  qarab  egri  chiziqli  yasovchi  hosil  qilgan  sirt   

egri  

chiziqli sirt 

(1-rasm), to'g'ri chiziqli yasovchi hosil qilgan sirt 

chiziqli sirt 

(2-rasm) deb 

ataladi. Sirtlar hosil bo'lish jarayoniga qarab qonuniy va qonunsiz sirtlarga bo'linadi. 

Sirtning  hosil  bo'lishi  biror  matematik  qonunga  asoslangan  bo'lsa,  bunday  sirt 

qonuniy  sirt 

deyiladi.  Doiraviy  silindr,  konus,  sfera  kabi  ikkinchi  tartibli  sirtlar  bunga 

misol bo'la oladi. 

3-rasm. 

---

 

 

Sirtning  hosil  bo'lishi  xech  qanday  qonunga  asoslanmagan  bo'lsa,  bunday  sirt 

qonunsiz  sirt 

deb  ataladi.  Bunga  topografik  (3-rasm)  va  empirik  (tajriba  asosida 

olingan) sirtlar (4-rasm) kiradi.