Таянч докторант суверен фондларнинг турлари ва ўзига хос

www.interfinance.uz 

4
рағбатлантиради. Шундай қилиб, суверен фондларнинг маблағлари ёрдамида 
дастлабки ва асосий таъсир объекти валютанинг харид қиймати ҳисобланади. 
Иқтисодчилар Э.Сожли, В.Т.Винг суверен фондларни молия бозорининг 
муҳим иштирокчилари сифатида эътироф этадилар[7]. Суверен фондларнинг 
бажариши лозим бўлган вазифалари ҳақида назарий фикр-мулоҳазалардан келиб 
чиқиб, шундай хулоса чиқариш мумкинки, Хансен ва Виттенинг ғоялари 
Харроднинг ғояларига нисбатан тор маънода, лекин шубҳасизки, улар бугунги 
кунда ҳам суверен фондларнинг икки ёқлама характери – фискал ва монетар 
характерига мос келади. 
Юқорида келтирилган мулоҳазалар 1-жадвалда акс эттирамиз. 
1-жадвал 
Суверен фондлар ҳақидаги назарий қарашларнинг ривожланиш 
босқичлари

 
Босқичлар 
I 
II 
III 
IV 
Иқтисодчилар 
С.Ю. Витте 
Э.X. Хансен 
Р.Ф. Харрод Э.Сожли, В.Т.Винг
Фонд ташкил 
қилишнинг шарт-
шароитлари 
Бюджет 
даромадлари 
манбаларининг 
диверсификаци
яси паст 
Тўлов баланси 
тебранишлари 
Саноат цикли 
босқичлари 
Фонд бозоридаги 
ўзгарувчанлик 
Фонд маблағлари 
ёрдамида таъсир 
кўрсатиш объекти 
Бюджет тизими 
ҳолати 
Ички пул 
тизими ҳолати 
“Харид кучи” - 
самарали талаб 
Миллий ва халқаро 
молия бозори 
ҳолати 
Макроиқтисодий 
самара 
Фискал 
Монетар 
Фискал ва 
монетар 
Фискал ва монетар 
Инфляцияга 
таъсири 
Ишончли 
саноат ўсиши, 
бюджет 
тақчилигининг 
тугатилиши 
Миллий 
валютанинг 
кучайтирилиши 
Фоиз 
ставкаларининг 
пасайтирилиши 
Очиқ бозордаги 
операцияларнинг 
фаоллашуви 
Суверен фондлар ҳақида назарий тасаввурларни таҳлил қилиш 
натижалари бўйича суверен фондларни қолган давлат активларидан фарқлашга 
имкон берадиган қатор асосий хусусиятларни келтириб ўтамиз. 
Хусусан, қолган давлат активларидан фарқли равишда суверен фондлар: 

Давлат бюджетидан алоҳида фаолият кўрсатиши давлатнинг ички 
норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари билан, халқаро миқёсда эса халқаро ҳуқуқ 
ҳужжатлари билан тартибга солинади; 

Давлат томонидан белгиланган макроиқтисодий мақсадларга эришиш 
учун бозор конъюнктурасига боғлиқ даромадларининг бир қисми сифатида 
жамғариладиган пул маблағлари йиғиндисини ифодалайди; 

Марказий ёки минтақавий даражада хусусий ёки давлат ташкилоти, 
маълум бир ҳукумат институти бошқаруви остида бўлади; 

Юридик, молиявий ва операцион жиҳатдан қолган давлат активларидан 
алоҳида ажратилган бўлади; 

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 2, апрель, 2018 йил