Таянч-ҳаракат тизимининг тузилиши ва аҳамияти Маърузачи: б ф. н., доц. Раҳматуллаев Ёрқин Шокирович

Суякларнинг ўсиши асосан суяк усти пардасининг ички қаватида жойлашган комбиал ҳужайралар ҳисобига бўлади. Комбиал ҳужайралар кўпайиш хусусиятига эга бўлиб, улар суякларнинг энига ўсишини таъминлайди. Бўйига ўсиш эса суяк ҳужайраларининг миқдор жиҳатдан сонини ортиши ҳисобига содир бўлиб туради.

Суякларнинг ривожланиши (остеогенез) қуйидаги даврларга бўлинади:

Суякларнинг ривожланиши (остеогенез) қуйидаги даврларга бўлинади:

1. Эндесмал;

2. Перехондриал;

3. Периостал:

4. Эндохондрал

Эмбрионал даврнинг дастлабки босқич-ларида ҳужайралар бўлиниб, коллаген тола ҳосил қилади ва улардан суяк пластин-калари, кейин эса остеомукоид ва ундан қаттиқ модда вужудга келади.

Эмбрионал ривожланишнинг 2-ойидан бошлаб гиалин тоғай тўқимасидан найсимон суякларнинг элементлари ҳосил бўлади.

Остеобласт ҳужайралар тоғай ҳужайра-ларини суякка айланишини тезлаштиради ва суякнинг тўқима қавати қалинлашиб боради.

Остеобласт ҳужайралар тоғай ҳужайра-ларини суякка айланишини тезлаштиради ва суякнинг тўқима қавати қалинлашиб боради.

Бу жараён постэмбрионал даврда ҳам давом этиб, 25 ёшдан кейин тоғай тўқимаси суякка айланиб бўлади.

Суяк тўқимасининг меъёрида ривож-ланишига истеъмол таомлари таркибидаги кальций, фосфор элементлари ҳамда Д витаминнинг етарли даражада бўлиши алоҳида хизмат қилади. Бундан ташқари суякларнинг ўсиши ва ривожланишига гормонлар ҳам катта таъсир кўрсатади.

Суякларнинг бирикиши ва бўғим ҳаракатлари

Одам танасидаги суяклар бир-бири билан бирикиши туфайли таянч-ҳаракат тизими ҳосил бўлади ва маълум фаолиятлар бажарилади.

Суякларнинг бирикиши 2 гуруҳга бўлинади:

1. Узлуксиз – синартроз (synartros) бирикиш

2. Ҳаракатчан – диартроз (diarthrosis) бирикиш

Узлуксиз бирикиш 3 гуруҳга бўлинади:

1. Фиброз тўқима воситасида бирикиш

2. Тоғай тўқима воситасида бирикиш

3. Суяк тўқимаси воситасида бирикиш

Узлуксиз бирикиш

Узлуксиз бирикиш

Ҳаракатчан бирикиш

Ҳаракатчан бирикиш

Ҳаракатчан бирикиш

Ҳаракатчан бирикиш