Таваккалчиликни бошқариш фанидан маърузалар матни



Download 1,2 Mb.
bet5/56
Sana11.06.2022
Hajmi1,2 Mb.
#655286
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56
Bog'liq
Маъруза матниТАВ БОШ

Фойдаланилган адабиётлар:





  1. Конституция Республики Узбекистан. -Т: «Узбекистан», 1999.

  2. Бачан Т.И и др: «Хозяйственнўй риск и методў его измерения» -М.: «Экономика», 1979.

  3. Балабанов И.Т. «Риск и менеджмент» -М.: «Финансў и статистика», 1996.

  4. Загулин М.С. «Основў бизнеса и менеджмента». М.: 2000.

  5. Мескон М.И и др: «Основў менеджмента» -М.: «Дело» 1997.

  6. Уткин Э.А. «Менеджмент» -М.: 2000.

  7. Попов С.А. Модульная программа для менеджеров: Стратегическое управление. – М.: Инфра-М, 2000.

  8. Первозванский А.А., Первозванский Т.Н. «Финансовўй риск: расчет и риск» М.: «Инфра-М», 1999.

  9. Никелес У и др. «Постижение бизнеса» -М.:«Довгань»,1996.

  10. Фомин Г.И «Математический анализ рисков и страховании» -М.: 1994.

11.Хужаев Н., Хамидова С.А., Асадова З. Тадбиркорлик ва таваккалчилик. -Т.: 1996.
2 Мавзу Хўжалик таваккалчилиги ва хўжалик юритиш сиёсати


Ўқув модели бирликлари:

  1. Хужалик таваккалчилиги ва хужалик юритиш сиёсати.

  2. Хавф-хатарини тахлил килишнинг умумий тамоиллари.

3. Таваккалчиликнинг хукукий асослари ва унинг чегаралари.
1. Хужалик таваккалчилиги ва хужалик юритиш сиёсати

Корхона рахбари ва хар бир тадбиркор хўжалик таваккалчилиги ва хўжалик юритиш сиёсатини билиш керак. Чунки, маъмурий ва буйрукбозлик давридаги нисбатан эркин шароитида хўжалик юритишда жавобгарлик ўлчаб бўлмас даражада юкори бўлади. Бу зарар билан боглик. Шу сабабли тадбиркор Президентимиз ишлаб чиккан 5 та тамойилни хўжалик юритиш жараёнида окилона, кулай олиши керак. тадбиркор хар кандай хўжалик юритишда фойда (даромад) олиш билан бир каторда бўлиши мумкин бўлган зиённи (зарарни) доимо эсда тутиши ва уни хисоб –китоб килиши зарур.


Таваккалчилик хар кандай тадбиркорлик ва бизнес фаолиятининг вазиятга боглик бўлган тамони бўлиб, шу фаолиятнинг охири нима билан тугаши ноаниклигини ва омад юришмаса, окибати ёмон бўлиш мумкинлигини акс эттирадиган жараёндир.
Хўжалик таваккалчилиги фойдадан махрум бўлиш ва бошка сабабларга кўра зарар кўриш сингари ёмон окибатлар рўй бериш эхтимоли билан ифодаланади.
Хавф хатардан холи бўлиш учун таваккалчилик даражаси билан ишчанлик фаолияти ўртасидаги энг макбул нисбатни танлаб олиш керак. куйидаги холларда хавф хатар даражаси ортиши мумкин:

  • Тўсатдан ва кутилмаганида ўртача муаммо кўндаланг бўлиб колганида;

  • Банкнинг олдинлари орттирган тажрибасига тўгри келмайдиган янги вазифалар ўртача кўйилганида;

  • Рахбарият зарур ва шошилинч чоралар кўра олмайдиган ва бу нарса молиявий зарар етказа оладиган махалларда;

  • Банк ёки бошка ташкилот фаолиятинннг мавжуд тартиби ёки конунларининг номуккамаллиги аник вазиятга тўгри келадиган чора – тадбирларни куришга халал берадиган вазиятларда.

Хавф хатарнинг турлари кўп, улардан холи бўлиш сакланишнинг усуллари хам хар хил, куйида кучларнинг баъзилари устида тўхталиб ўтамиз.
Сугурта килишни талаб этмайдиган хавф хатарлар
Сугурта килишни талаб этмайдиган хавф хатарларнинг ёмон окибатларини камайтириш усуллар жадвалда келитирилган.

Хавф хатар хили

Сгурта килишни талаб этамайдиган хавф-хатарларнинг ёмон окибатларини камайтириш усуллари

Тижорат фаолиятига доир хавф-хатарлар

Молиявий фаолият курсаткичлари нисбатини тўғри аникланг ва саклаб боринг. Уз бизнесингизга килинадиган инвестицияларнинг рентабеллигини оширадиган усулларни излаб топинг

Ресурсларни ноурин таксимлаш хавф-хатари

Ишлаб чикариш мулжалланаётган махсулот микдорига караб ресурсларни таксимлашда устивор йуналишларни аник белгилаб олинг.

Иктисодий бекарорлик ва талабнинг узгариши

Буларни доимо олдиндан билиб, фаолиятни лаштиришда хисобга олиш зарур.

Ракибларнинг хатти-харакатлари

Ракиблар фаолиятини мунтазам равишда тахлил килиб бориш йули билан уларнинг киладиган хатти-харакатларини олдиндан куриш ва уз карорларингизда хисобга олиш керак

Ходимларнинг норозилиги

Хизматчилар учун мулжалланган ижтимоий-икисодий дастурларни уларнинг талаб ва истакларини назарда тутган холда яхши уйлаб куринг. Психологик жихатдан кулай шароит яратинг

Молиявий хавф-хатар

Молиявий маблагларни мохирлик билан ишлатиб боринг, пассив маблагларни фойда келтирадиган лойихаларга жойланг ёки фойда келтирадиган килиб карзга беринг

Менеджерларни хатолари

Бизнеснинг бош бугинларида назорат ва такрорлаш тизимини жорий этинг

Бахолар, талабнинг узгариши, фойда микдорининг узгариши

Кейинги фаолиятни лаштириш ва олиб бориш учун бу омилларни илмий асосга таяниб олдиндан билиб олиш керак

Нотўғри танлаб олинган лойиха хавф-хатари

Лойихани маъкул ёки номаъкул деб топадиган барча далил исботлар ва хужжатларни синчиклаб текшириб куринг, керак булса, хамма вариантларни хисоблаб чикиш учун моделлаш усулидан фойдаланинг

Сугурталаш маъкул булган хавф-хатарлар :



  • Ёнгин ва бошка табиий офатлар;

  • Автомобил харакатлари ;

  • Корхона фаолиятининг тухтаб колиш хатари;

  • Корхона ходимларининг эътиборсизлигига оид хавф-хатарлар;

  • Юкнинг ташиш пайтида йуколиб колиши ёки унга зарар етказиш хавфи;

  • Хизматчиларнинг инсофсизлик килиб корхонага моддий ва маънавий зарар етказишни эхтимолига кадар алокадор хавф;

  • Бутун лойиханинг бажарилишига жавобгар ходимлардан бири ёки бир гурухининг уз вазифаларини бажармаслигига боглик хавф-хатарлар;

  • Акл-заковати ва бошка турдаги мокирона фаолияти билан корхонанинг муваффакиятини таъминлаб берадиган рахбар, етакчи ходимнинг улиб колиниши ва касалланишига боглик хавф-хатарлар;

  • Ходимнинг вафот этиши, касалланиши ёки бахтсиз ходисага алокадор хавф-хатар;

Тадбиркорлик фаолиятидаги таваккалчиликда булиши эхтимол булган хавф-хатарни эътиборга олиш ва буни хужалик юритиш сиёсати билан мувофиклаштириш зарур


Тадбиркор уз фаолиятида зарар курмаслиги учун булиши мумкин булган хавф-хатарни олдини олиш учун таваккалчиликни иктисодий асосларини ва унинг чегараларини билиш керак. Бунинг учун тадбир иктисодий конунларни булиши мумкин булмаган хавф-хатарларни сабабларини яхши урганишлари лозим.
Хавф-хатарни камайтириш ва фойдалик (даромад) даражасини ошириш йулларини тадбиркор аниклаши керак. Буни бир канча усуллари бор. Улар куйидагилардан иборат:

  1. Кушимча ишчи кучига, бозорнинг ахволига ва хусусиятлари тўғрисидаги ахборотларга эга булган ва етарлича молиявий маблагларга эга булган корхоналар орасида шериклар кидириш;

  2. Тор сохаларнинг кайси бирида хавф-хатар хаммадан куп булса, уша сохада ташки маслахатчи экспертлар хизматидан фойдаланиши керак.

  3. Яхшиликларни бажонидил кабул киладиган тайинли истеъмолчилар вазифасини ёки доимий мижозларни кузда тутиб иш олиб бориш;

  4. Хавф-хатарни олдиндан билиш, нозик жойларни ва хавф-хатар манбаларини аниклаб олиш;

  5. Уз-узини сугурта килиш учун корхона айланма маблагларини бир кисми хисобига резерв жамгармаси тузиш;

  6. Бизнесни ва ходимларни сугурта килиш йули билан хавф-хатарни бир кисмини бошка шахслар ёки корхоналарга утказиш;

Куйидаги омиллар хавф-хатардан холи булишга ёрдам беради:



  • Миллий валютадаги катъий бахолар ёки чет эл валютасининг миллий валютага нисбатан курсининг олдиндан белгиланиши;

  • Экспорт ва импорт хавф-хатарини узаро мослаштириш;

  • Уз миллий банкларидан фойдалик шартлар билан карз олиш;

  • Банклар билан маълум муддатга мулжалланган махсус валюталарга битимларни тузиш

Хавф-хатар омилларига куйидагилар киради:



  • экспорт ва импорт хавф-хатарини ўзаро мослаштириш;

  • ўз миллий банкларидан фойдали шартлар билан карз олиш;

  • банклар билан маълум муддатга мўлжалланган махсус валюта битимларини тузиш;

Хавф-хатарини омилларига куйидагилар киради:
- Иктисодий омиллар – пул кадирсизланиши, ишсизлик даражаси;
Сиёсий омиллар – мамлакатдаги вазият, солик сиёсати техологик ўзгаришлар, хом ашё базаси;
Компанияларга тегишли ўзига хос омиллар – ишчилар ва бошкарув ходлимларини тайёргарлик даражаси.

Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish