Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

Akademik  M ixail Mixaylovich Dubinin
 (1901-
1993 
yy.)  g’ovak  adsorbentlar  sirtida  gazlar, 
moddalar  bug’lari  va  eritilgan  modda  molekula­
larining  adsorbilanish  nazariyasini yaratdi, 
adsorbent
 
g ’ovaklari  shakli  va  o'lcham i  asosida  ulam i
 
guruhlash  tizitnini  ta k lif etdi,
  ishchi  ko'rsatkichlari 
awaldan  belgilangan  va  o'ta  toza  adsorbentlar, 
jumladan,  aktivlangan  ko'mir  olish  usullarini  ishlab

---

chiqdi.
Akadem ik  Pyotr  Aleksandrovich  Rebinder
  (1898-1972  yy.)
, buyuk  fizik-kimyogar,  dispers  sistemalarda  sirt 
j faoliyati va uning rnexanikasini  o’rgangan  rus  olimi. 
jU  1928-yiIda  qattiq  moddalar  mustahkamiigi  ular 
sirtiga  silt  fao!  moddalar  yutiiishi  hisobidan 
Ikamayish  nazariyasini  (Rebinder  effekti)  yaratdi. 
1935-1940-yillarda 
emulsiyada 
ko'piklar 
hosil 
bo'lish  mexanizmini  va  ulami  barqarorlashtirish 
j hisobidan yuvish jarayonlari samaradorligirti oshirish 
usullarini tadqiq etdi.
Akademik  P.A.  Rebindeming  shogirdi, 
akademik  Yevgeniy
 
Dmitriyevich  Shukin
  (1928-yilda  tug’ilgan) 1964 
yilda g’ovak dispers  sistemalar  mustahkamiigi  naza- 
riyasini  yaratdi  va  sanoatda  qo'llaniladigan  katali- 
zatorlar  va  sorbentlaming  fizik-mexanik  xossalarini 
yaxshilash  usullarini  ishlab  chiqdi. 
1969-1975- 
yillarda  zollar,  emul’siyalar va  ko'piklarni  barqaror- 
lashtirishda sirt-faol  moddalami  qo'llash  nazariyasini 
yaratdi.
Akadem ik  Aleksandr  Naumovich  Frumkin
  (1895-1976  yy.),
1919-yilda 
adsorbsiya 
jarayoniga 
J.U. 
Gibbs 
termodinamik  nazariyasini-  qo'llash  imkoniyatlarini 
ko'rsatdi.  1935-vilda dispers faza sirtida  adsorbilangan 
modda 
qavatining 
holat 
tenglamasi 
(Frumkin
 
izotermasi)ni
  taklif  etdi  va  suyuqlik/gaz  chegarasida 
organik 
moddalar 
molekulaiarining 
kimyoviy 
bog’lanish mexanizmini taklif qildi.
Akadem ik Boris  Vladimirovich  Deryagin
  (1902-
1994  y>'.)  rus  fizik-kimyogar  olimi,  suyuqliklaming 
yupqa  qatlamidagi  bosimning  ta’sirini  o’rgangan  va 
sirt 
kuchlari 
haqidagi 
nazariyani 
yaratgan. 
Akademiklar  P.A.  Rebinder,  A.N.  Frumkin  va  L.D. 
Landaulaming 
ilmiy 
hamkori. 
1935-yilda 
sirt 
hodisalar  laboratoriyasini  tashkil  qilib,  kolloid- 
dispers 
sistemalaming 
barqarorligi  yo'nalishida 
tadqiqotlar olib borgan.  1941-yilda L.D. Landau bilan 
iiofob  zollar  barqarorligi  nazariyasini  yaratdi.  Bu
450

---

nazariya  1948-yilda  gollandiyalik  olimlar  E.J.  Fervey  va  Y. 
Overbeklar  tomonidan  to'idirildi  va  DLFO  nazariyasi  nomi  bilan 
kolloid kimyo darsliklarida beriladi.
Moskva  davlat  to'qimachilik  universiteti  professori 
Viktor
 
Anatolevich  Volkov
  1983-yildan  buyon  to'yinmagan  sirt  faol 
moddalar asosida turli  polimer  suspenziyalari olish, kimyoviy tolalar 
sirtini  modifikatsiyalash, 
qo'sh  elektr  qavati  bo'lmagan  dispers 
sisternalarni  barqarorligini oshirish  nazariyasini  yaratigan  va kolloid 
kimyo  fanini  o'qitish jarayonida  zamonaviy  ta'lim  texnologiyalami 
qo'llash bo'yicha yetakchi olim.  Kolloid kimyo yutuqlaridan to'qima­
chilik sanoatida amaliy foydalanish bo'yicha  28 ta patent  sohibi.