Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

XIX BOB.  O'ZBEKISTON  KIMYO SANOATINING
TARIXI
19.1.  O'zbekiston iqtisodiyotidakimyo sanoatining  o'mi,
19.2.  O'zbekiston kimyo sanoati xomashyo resurslari.
19.3.  “O'zkimyosanoat ” DAJ  shakllanishi va rivojlanishi.
19.4.  “O zkimyosanoat ” DAJ kimyo korxonalari haqida.
19.5.  Kimyo sanoatiga chet el investitsiyalarini  kiritish.
19.6.  “O 'zneftgaz ” milliy xolding kompaniyasi tarixi
19.7.  O'zbekistonda  kimyo va  neft-gas sanoati  istiqboli.
O'zbekiston  Respublikasi  kimyo  fani,  sanoati  va  kimyo  ta'limi 
bo'yicha 
jahon  mamlakatlari  orasida  o'ziga  xos  maqomga  ega. 
Zamonaviy  kimyo  sanoatining  shakllanishi,  tezkor  sur'atlar  bilan 
rivojlanishi  va  eksport  salohiyati  oshib  borishi  uchun  2005-2015- 
yillarda  Respublikamiz  Prezidenti  va Vazirlar Mahkamasining  kimyo 
sanoatini  jahon  talablari  darajasida  texnologik  qayta  jihozlash  va 
yangi  korxonalar  barpo  etish  borasida  tegishli  qarorlar  qabul  qildilar 
va ijro nazoratini  olib borishlari o'z  samarasini  bermoqda.
Ushbu  chora-tadbirlar  natijasida  kimyo  mahsulotlari  ishlab
 
chiqarish:
2013  yilda -  3,74 trillion  so'm;
2014 yilda -  4,11  trillion so'm
2015 yilda-4 ,4 5  trillion so'mga (yiliga 7,8-8,1% ) oshdi.
Istiqbolda  kimyo  sanoatini  rivojiantirish  mahalliy  xomashyodan
zamonaviy  texnologiyalar  asosida  fosforit,  selluloza,  kaustik  soda, 
kaliyli  o 'g ’itlar,  kimyoviy  himoya  vositalari,  toluol,  methanol,  turli 
polimerlar  va  plastmassa  buyumlar  ishlab  chiqarishni  kengaytirish, 
chet  eldan  olinayotgan  kimyoviy  mahsulotlarni  mahalliy  xomashyo- 
lardan  ishlab  chiqarish,  sanoat  korxonalari  chiqindilarini  qayta 
ishlash,  yurtimizdagi  suv  zaxiraiaridan  oqilina,  tejamkorlik  bilan 
foydalanish,  neft,  tabiiy  gaz  va  boshqa  energiya  manbalari  sarfini 
ratsionallashtirish  hamda  ekologik  muammolaming  oldini  olish, 
kimyo  sanoatining eksport  imkoniyatlarini  oshirish,  ishlab  chiqarish 
va  personal  boshqaruvida  zamonaviy  menejment  standartlarini  (ISO 
9001-2000) joriy qilish yo'nalishlarida olib boriladi.
529

---

Bugungi  kunda  Respublikamiz  sanoat  mahsulotlari  umumiy 
hajmida  kimyo  sanoati  mahsulotlari  5  foizni  tashkil  qiladi,  kimyo 
korxonaiarida 
45000  xodimlar  faoliyat  ko'rsatmoqda.  Respublika 
kimyo  sanoatida  tabiiy  gaz,  neft,  ko'mir,  oltingugurt,  ozokerit, 
minerallar,  rangli  metallar,  ohaktosh,  grafit,  osh  tuzi,  yangi  neft-gaz 
konfari  ishga tushirilmoqda.
O’zbekiston  kimyo  sanoatining  bir  qator  mahsulotlari  (mineral 
o 'g ’itiar,  sun’iy  va  kimyoviy  tolalar  hamda  iplar,  ammiak,  lak- 
bo'yoqlar,  kimyoviy  himoya  vositalari  va  turli  metal lar)ni  Xitoy, 
Ukrama,  Qozog’iston,  Janubiy  Koreya,  Chexiya,  Turkiya  Rossiya 
Federatsiyasi,  davlatlariga  eksport  qilmoqda.  Respublika  kimyo 
sanoati quyidagi sohalarda rivojlanib bormoqda:
- 
mineral o 'g ’it/ar ishlab chiqarish:
  ammiakli  selitra,  karbamid, 
ammofos,  ammoniy  sulfat,  superfosfat,  ammiakli  suv,  azotii  va 
fosforli  o 'g ’itiar  “Qo'qon  superfosfat”,  “Ammofos”  (Olmaliq), 
“Samarqandkimyo”,  “Elektrokimyosanoat”  (Navoiy),  “Farg’onaazot”, 
“Navoiazot”, va kimyo korxonaiarida ishlab chiqariladi.
1997-yilda Qizilqum  fosforit  kombinati  qurib  ishga  tushirildi  va 
Qozog’istonning  Qoratog’  fosforit  konidan  yiliga  44  mln.  AQSH 
dollari  (mustaqillikning  dastlabki  yillarida  100  mln.  AQSH  dollari) 
sarflab  mineral 
xomashyo  keltirishga  barham  beriidi.  2012-yilda 
Dehqonobodda  ishlab  chiqarish 
quvvati  300  ming  tonna  bo'lgan 
kaliyli  o 'g ’itiar  zavodi  ishga  tushirildi,  ravodning  ikkinchi  qismini 
reja asosida ishga tushirish 2013-yilda  amalga oshirildi.
- 
mineral  kislotalar ishlab chiqarish: Sulfat kislota
  - Olmaliq 
“Ammofos”  OAJ,  Chirchiq  “Elektrkimyosanoat”  OAJ,  Navoiy  va 
Olmaliq  kon-metailurgiya  kombinatlarida  yiliga  umumiy  hajmi  1 
mln. tonna  miqdorida  ishlab chiqariladi.
Nitrat  kislota
  -   “Farg’onaazot”,  “Navoiazot”,  “Samarqandkimvo”va 
“Ammofos”  (Olmaliq)  kimyo  korxonaiarida 
1,5-2,0  mln.  tonna 
ishlab chiqariladi.
o'simliklarni 
himoya 
qiluvchi 
kintyoviy 
vositalur:
 
“Farg’onaazot”  OAJ  da  1995-yildan  buyon  defoliantlar,  desikantlar, 
gerbitsidlar,  insektitsidlar  va  fungitsidlar  ishlab  chiqariladi;  Navoiy 
“Elektrokimyozavod”  AJ  da  1960-yildan  gerbitsidlar:  nitran,  kotoran, 
kotofor,  agrodann,  bronotak;  insektitsidlar:  fozaion,  treflan  va  boshqa 
mahsulotlar 
ishlab  chiqariladi.  O'simliklarni 
zararkunandalar  va