Tashqi savdo siyosatining shakllari va konseptual asoslari

Eksportda kichik biznesning ulushi

Statistik ko'rsatkichlarning dinamikasi shuni ko'rsatadiki, mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning roli yildan yilga ortib bormoqda.
2016 yilda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub'ektlari tomonidan 3223,2 million AQSh dollari miqdorida tovarlar (ishlar, xizmatlar) eksport qilindi (umumiy eksport hajmining 26,5 foizi), bu 2010 yilga nisbatan 80,8 foizga ko'p va 2000 yilga qaraganda deyarli 10 baravar ko'p.
Korxonalarning aksariyat qismi xizmat ko’rsatishga ixtisoslashganiga qaramasdan, eksport qilishda kichik biznes qariyb 45 foizni tashkil etsada, ularning faoliyati ko'plab ishlab chiqarish segmentlarini qamrab oladi.
Asosiy eksport qilinadigan mahsulotlar sirasiga ho’l va qayta ishlangan meva-sabzavot mahsulotlari, shuningdek, tayyor to'qimacilik va charm mahsulotlari, zamonaviy qurilish va pardozlash buyumlari, mexanik asboblar, elektrotexnika va maishiy buyumlar kiradi.

7-rasm
Eksport tarkibi

2016 yilda 3000 ortiq kichik biznes subyektlari tomonidan 154 mamlakatga eksport amalga oshirildi.
Toshkent shahri tashqi savdo bilan shug'ullanuvchi korxonalar soni jihatidan va eksport faoliyatidan olingan tushumlar bo'yicha peshqadam hisoblanadi. 2016 yilda 1150 dan ziyod tadbirkorlar eksportning 15 foizini ta’minladi, bu shaharning jami eksportining 18,3 foizini tashkil etadi.
Ikkinchi va uchinchi o'rinlarni Toshkent va Samarqand viloyatlari egallaydi. Tashqi bozorlarda faoliyat ko'rsatayotgan kichik korxonalar va mikrofirmalarning soni bo’yicha ular tegishlicha taxminan 10 foiz va 9 foizdan sal ko'proqni tashkil etadi.

8-rasm
Eksportda kichik biznesning hududlardagi ulushi <sup>1)

1)</sup> Xududlar bo'yicha taqsimlanmagan ma'lumotlarni qo’shmagan holda
Andijon, Farg'ona va Namangan viloyatlarining ulushi bir oz kamroq. Shu bilan birga, hududining umumiy eksport hajmida Namangan viloyati kichik tadbirkorligining eksporti hajmi 87,4 foizni, Andijonda - 72,0 foizni tashkil etdi.
9-rasm