Tashmatov Shuhrul 11 itini не t Icli

Legistlar - Xitoydagi (m.av.VI-III asrlar) iqtisodiy oqim. Konfutsiyliika qarshi. Boshqaruv qonunlar asosida bo‘lish tarafdori. Don masalasini hal qilish bosh vazifa deb qaraiadi. Dehqonlami ro'yxat qilish, soliq tizimini tartibga solish tarafdorlari.

«Guan-Szi» (m.av. IV asr) — Xitoydagi ijtimoiy-iqtisodiy asar, unda xo‘jaliJkni davlat tomonidan tartibga solish tizimlari mukammal berilgan.

JVLav. II mingyillik ~ G'arbda (Qadimgi Gretsiya - Yunoniston va Itaiiyada) quldorlik tuzumi yuzaga keldi. Quldorlik klassik shaklda amal­ga oshdi.

Gomer (m.av. XII-VII asrlar oralig'i) - «Iliada» va «Odisseya» asarlarida natural xo‘jalik konsepsiyalarini ilgari surgan.

Solon (taxm. m.av. 640/635-559) - Yunoniston siyosiy arbobi, islohotlar o'tkazgan. Qullami qarzga berishni man etgan (chet elliklar bundan mustasno).

Perikl (m.av. 490-429) — qadimgi yunon siyosiy arbobi. Qul ekspluatatsiyasini keng qo'llagan, lekin savdo va pul xo'jaligini ham rivojlantirgan. Afina eng tivojlangan davrda uni boshqargan.

Ksenofont (m.av. 430-335/354) - yunon yozuvchisi va tarixchisi. Quldorlikni qo'llab-quwatlagan. «Dehqonchilik barcha san’atlaming onasi va boquvchisi» degan iboraning muallifi. «Ekonomiya» (uy xo'jaligi) so‘zmi birinchi bo‘hb ishlatgan.

Mehnat taqsdmotiga alohida urg‘u beigan va uni bozor ko‘lami bilan bog'lagan. Pulning almashuv vajamg‘arish (ikki) funksiyalarini tan olgan.

Platon (Aflotun, m.av. 428/427 - 348/347) - «Davlat» va «Qonun- 1ш> asarlarining muallifi. Jamiyatni ish quroli - natural ishlab chiqarish deb qaragan, natural xo'jalikni qo'llagan, pulni jamiyatdagi dush- manliknmg bosh sababchisi deb bilgan.

Aristotel (Arastu, m.av. 384-322) - yirik yunon olimi, «Nikomaxov axloqi» va «Siyosat» asarlarini yozgan. Aflotundan ta’lim olgan. Aleksandr Makedonskiyga tarbiyachilik qilgan. Qulchilikning prin- sipial tarafdori bo'lgan. Qul - jonli (gapiruvchi) qurol, qul - tirik mulk, degan fikrda boigan. Qiymatning dastlabki shaklini tahlil etgan: buyumdan ma’lum talabni qondirish va almashish uchun foydalanish mumkin, degan, natural xo‘jalik (T-T), tovar (T-P-T) va pulning, kapital shaklidagi aylanishini (P-T-P) tahlil etgan. Tovar ishlab_: chiqarish uchun qo'Uaniiadigan harakatni qo ‘ llab -quwatlagan. P-T- P, P-P shakhni inkor etadi.