«tasdiqlayman» Urganch tumani tarmoqli texnikumi direktori Z. Saidniyozova

Elektr toki: Elektr toki. Metallarning elektronli о‘tkazuvchanlik klassik nazariyasi. Tok kuchi va zichligi. Elektr tokining mavjudlik sharti. Elektr tokining ta’sirlari. EYUK. Elektr kuchlanish va qarshilik. Zanjirning bir qismiga oid Om qonuni. Elektr qarshiliklarni о‘zaro ulash.
Rеja:

1. 
   Elektr toki.
   
2. 
   Metallarning elektronli о‘tkazuvchanlik klassik nazariyasi.
   
3. 
   Tok kuchi va zichligi.
   
4. 
   Elektr tokining ta’sirlari. EYUK.
   
5. 
   Elektr kuchlanish va qarshilik.
   
6. 
   Zanjirning bir qismiga oid Om qonuni.
   
7. 
   Elektr qarshiliklarni о‘zaro ulash.
   

ELEKTR TOKI HAQIDAGI DASTLABKI MA'LUMOTLAR

1. 
   Elektr toki nima? Katta sharlar kiydirilgan ikkita elektrometr olamiz. Chap tomondagi sharni elektrlangan tayoqcha yordamida elektrlaymiz (31-a rasm). Elektrometr sharning elektrlanganini ko'rsatadi. O'rtasiga neon lampacha ulangan o'tkazgichning izolyatsiyalangan tutqichidan ushlab, elektrlangan sharni elektrlanmagan shar bilan tutashtiramiz. Lampacha bir zum yonib-o'chadi. Chapdagi shar o'z zaryadining bir qismini yo'qotadi, o'ngdagi shar esa shuncha zaryadga ega bo'ladi (31-b rasm).
   

Tajribada nima hodisa ro'y berganini o'ylab ko'raylik. Bir shardagi zaryad kamaygani va ikkinchisidagi zaryad ortgani sharlarni tutashtirgan o'tkazgich bo'ylab elektr zaryadlar o'tganini bildiradi. Zaryadlar lampa orqali o'tayotgan paytda u yondi. Elektr zaryadlarning o'tkazgich bo'ylab tartibli harakati elektr toki deb ataladi. O'tkazilgan tajribada tutashtiruvchi o'tkazgich va neon lampacha orqali o'tgan tok juda qisqa vaqt davom etdi: lampacha charaqlab yondi-yu, o'chdi.