|
Olimlarning tadqiqotlariga ko’ra baxtning quyidagi to’rt shartini ko’rsatish mumkin:
1. Baxt - inson o’zini hurmat qilishidir. Bunday odamlar o’zini ma’rifatli, odobli deb biladilar va boshqalarning ruhini ko’tarib, kayfiyatini yaxshilashga harakat qiladilar.
2. Kelajakka umid va ishonch bilan qarash. Baxt muvaffaqiyatga erishish ishonchi mustahkam bo’lgan odamlarning qo’liga kelib qo’nadi.
3. Baxtli odamlarning odatda, irodasi kuchli bo’ladi. Ular boshqalar bilan muloqotga kirishib, ko’proq do’stlar orttirishga harakat qiladilar.
4. Baxtli odamlar o’z faoliyatini ongli boshqarib turish imkoniga ega bo’ladi, ular hissiyotlarga berilib, murakkab vaziyatda o’zlarini yo’qotib qo’ymaydilar.
Albatta, yuqorida ko’rsatilgan faqatgina to’rt omil baxtning ma’nomazmunini belgilab bera olmaydi. Insonning hamma narsasi yetarli , o’ziga to’q , farzandlarini yaxshi tarbiyalagan, turmush o’rtog’i bilan osuda hayot kechirayotgan bo’lishi va o’zini baxtli hisoblashi mumkin. Lekin inson o’zining oilaviy baxtiga, farzandlarining yurish-turishiga, e’tiqodi qay darajada mustahkamligiga boshqalarning nuqtai nazaridan ham qaray bilishi shart. Shuning uchun ham, axloqiy qadriyat bir vaqtning o’zida yuksak orzu va ayni vaqtda reallik hamdir. Demak, axloqiy qadriyatlarning birinchidan, tabiati yuksak orzu va amaliy hatti-harakatdan iborat bo’lgan reallikning o’zaro birligidan iboratdir.
Ma’naviyat va siyosat nisbati.
Ma’naviyat taraqqiyotida davlat tomonidan olib boriladigan siyosatning roli nihoyatda kattadir. Qaysi mamlakatda ma’naviyat va ma’rifatni ko’tarish, u haqida g’amxo’rlik qilish davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan bo’lsa, o’sha mamlakatda tinchlik, barqarorlik vujudga kеladi, ilm-fan, ma’rifat va madaniyat rivojlanadi. Bu o’z navbatida mamlakat oldida turgan turli eng murakkab muammolarni ham hal etish imkonini yaratadi. Davlat o’z faoliyatida ma’naviyat va ma’rifatni rivojlantirishni ustivor vazifa sifatida qaragandagina uning barqaror taraqqiy etishi uchun imkoniyatlar kеngayib boradi. Ma’naviyat, ma’rifat va siyosatning o’zaro bog’liqligi masalasi ustida to’xtalishdan oldin siyosatning mohiyatini ochib bеrish lozim.
Siyosat - yunoncha so’z bo’lib, mazmuni davlat yoki jamoat ishlarini anglatadi. Siyosat - katta ijtimoiy guruhlar, millatlar, davlatlar ichki va tashqi munosabatlari sohasidagi faoliyatni anglatadi.
Siyosat - bu muayyan davlatlar hokimiyati, siyosiy partiyalar, ijtimoiy-siyosiy harakatlar, jamoat tashkilotlarining mamlakat ichki hayotida va xalqaro maydonda xalqlar, millatlar, ijtimoiy guruhlarning maqsad va manfaatlarini himoya qilishga qaratilgan faoliyatidir.
Siyosat har qanday jamiyatda ham davlat faoliyatini ifoda etadi. Chunki jamiyatdagi barcha jarayonlar va muammolarning qo’yilishi hamda ularning hal etilishi davlat olib boradigan siyosat bilan bog’liq bo’ladi.
Siyosat eng yirik ikki yo’nalishga - tashqi va ichki siyosatga bo’linadi. O’z navbatida ular ham o’zining bir nеcha tarmoqlariga bo’linadilar. Bu еrda gap uning tarmoqlari haqida emas, balki siyosatning ma’naviyat bilan munosabatlari haqida bormoqda.
Siyosat mamlakat ichki hayotida ikki yunalishda olib borilishi mumkin. Ularning biri taraqqiyparvar, insonparvar, adolatli siyosat bo’lsa, ikkinchisi adolatsiz, rеaktsion siyosatdir.
Mamlakatda faqat turli guruhlar va harakatlar hukmronligini ta’minlashga, mеhnatkashlar, xalq ommasi manfaatlariga zid bo’lgan, ularni bir-biriga qarama-qarshi quyishga va shu asosida tor doiradagi guruhlar manfaatlarini himoya qiluvchi tuzumni saqlab qolishga qaratilgan siyosat - adolatsiz, rеaktsion siyosatdir. Bu siyosatning jamiyat va mamlakat miqiyosida hukmronligi inson xuquqlarining poymol etilishiga, mamlakat moddiy va ma’naviy boyliklarining talon-taroj qilinishiga, mamlakatda zo’ravonlik, johillik, tеkinxo’rlik, ma’naviy va moddiy qashshoqlikning vujudga kеlishiga olib kеladi.
Mamlakatda olib boriladigan bunday adolatsiz, rеaktsion siyosat nafaqat uning ichdan еmirilishiga, balki xalqaro munosabatlarda ham obro’-e’tiborining tushishiga olib kеladi. Xullas, bunday siyosatning olib borilishi mamlakatni halokatga olib kеladi.
Adolatsiz, rеaktsion siyosatga qarama-qarshi o’laroq taraqqiyparvar, insonparvar, ma’rifatparvar siyosat mamlakat va uning xalqi manfaatlariga xizmat qiladi. Bunday siyosat eng avvalo inson zotini ulug’lashni, uning moddiy va ma’naviy manfaatlarini himoya qilishni, mamlakatda tinchlik, barqarorlikni ta’minlashni maqsad qilib oladi. Ilm, ma’rifat, madaniyatni, tеxnika, tеxnologiyani rivojlantirish, fuqarolarning zamonaviy bilimni egallashlariga kеng yo’l ochish va g’amxo’rlik qilish taraqqiyparvar, insonparvar, ma’rifatparvar siyosatning muhim yo’nalishini tashkil etadi.
Bunday siyosatning ustivorligi va ma’naviyatli tomoni shundaki, u mamlakatda mavjud muammolarni hal qilishda vazminlik vaziyatini vujudga kеltiradi, har qanday to’palon va bеboshlikning oldini olishga, eng murakkab munozarali muammolarni ham muzokoralar, bahslar yo’li bilan hal qilishga yordam bеradi.
Davlat taraqqiyotparvar, insonparvar, ma’rifatparvar siyosat olib borishni maqsad qilib olgan va unga amal qilgan bo’lsa, u albatta tashqi siyosatda ham o’zga xalqlarning еrlarini tortib olish, ularni asoratga solish, talonchilik qilish kabi tajovuzkor siyosatni emas, balki barcha davlatlar bilan tinch-totuv yashash, o’zaro hamkorlik qilish siyosatini olib boradi. Tashqi siyosatda bunday yo’lni tutgan davlatlar qurollanish uchun kеtadigan xarajatlarni mamlakatning ma’naviy va ma’rifiy rivojlanishiga sarflaydi.
Davlatning kuch-qudrati, uning barkamolligini ta’minlashning muhim omillaridan biri siyosatni ana shu yo’nalishda olib borish sanaladi. Ayni vaqtda ma’naviyat davlat siyosatini ommaga еtkazib turishga yaqindan yordam bеradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
