“tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

 
11-AMALIY MASHG‘ULOT. 
MAVZU: RASMIY USLUBGA XOS XUSUSIYATLAR 
Rasmiy  uslub.  Barcha qonunlar, prezident farmonlari va hukumat qarorlari, 
turli  hujjatlar,  ish  qog‘ozlari,  idoralararo  yozishmalar  va  shu  kabilar  rasmiy-
idoraviy  uslubda  yoziladi.    Rasmiy  ish  qog‘ozlari  uslubi  shaxslar  bilan  shaxslar 
orasidagi, shaxslar bilan idora o‘rtasidagi ijtimoiy munosabatlarni ifodalash uchun 
xizmat  qiladi:    ariza,  tilxat,  xat,  telegramma,  ishonch    qog‘ozi,  ma‘lumotnoma, 
tavsiyanoma, qaror, tarjimayi hol, buyruq, farmoyish, guvohnoma, e’lon, hisobot, 
shartnoma,  aloqa  xatlari  ana  shunday  nutq  uslubining  ko‘rinishlaridir.  Adabiy 
tilning yozma rasmiy shakliga xos bo‘lib, muayyan nutqiy qolip, qat’iy odat tusiga 
kirib qolgan shakllarga ega bo‘lgan nutq uslubi rasmiy uslub sanaladi.  Bu uslub 
davlat arboblari o‘rtasidagi diplomatik rasmiy-idoraviy uslubda gaplar ixcham va 
aniq bo‘ladi. Bu uslubda qaror qilindi, inobatga olinsin, ijro uchun qabul qilinsin, 
tasdiqlanadi  kabi  qoliplashgan  so‘zlar  va  so‘z  birikmalari  keng  qo‘llaniladi.  
Qisqalik, aniqlik, soddalik rasmiy ish qog‘ozlarining bosh belgilaridir. Bu uslubda 
ibora  va  jumlalar  bir  qolipda  bo‘ladi.  Davlat  hujjatlarida,  rasmiy  uslubda  so‘zlar 
ko‘chma ma’noda ishlatilmaydi.  Munosabatlarda, idora, korxona, muassasalarning 
rasmiy  ish  yuritish  jarayonlarida,  shaxslarning  ariza,  tilxat,  ishonch  qog‘ozi  kabi 
ish yuritish qog‘ozlarida qo‘llaniladi.       
Rasmiy  uslub  yozma  shaklda  ro‘yobga  chiqadi.  U  har  qanday  tasviriy 
vositalardan,  obrazlilikdan  holi  bo‘ladi.  Bunday  uslubda  tilning  ikki  vazifasi  - 
axborot  uzatish  va  da’vat  etish,  buyurish  vazifasi  amalga  oshadi.  M., 
ma’lumotnomada axborot berilsa, buyruqda da’vat etish, axborot o‘z aksini topgan 
bo‘ladi.  
Rasmiy  uslubga  mansub  har  qaysi  turning  o‘ziga  xos  leksik,  grammatik 
xususiyatlari  mavjud.  M.,  qaror,  farmonlarning  o‘ziga  xos  tomoni  shundaki, 

---

bunday  matnlardagi  gaplarning  kesimi  III  shaxs  majhul  nisbatdagi  fe’llar  orqali 
ifodalanadi  (ogohlantirilsin,  topshirilsin  kabi).    Ma’lumotnomada  esa  birinchi 
gapning  kesimi  gap  boshida  keladi.  Rasmiy  ish  qog‘ozlarining  sintaktik  tuzilishi 
qat’iy qoliplarga bo‘ysunadi.