Tasdiqlayman” O'quv ishlari bo'yicha prorektor S. Xodjaniyozov

4-Mavzu. Milliy g‘oya fanini o‘qitishning tashkiliy shakllari. Dars, uning turlari va tuzilishi
Reja:
1. Dars va dars turlari.
2. Seminar mashg‘ulotlari, o‘quv ekskursiyalari.
3. Ma’ruza haqida tushuncha va uning asosiy vazifalari.
4. Milliy g‘oya darsi va unga qo‘yiladigan talablar.

Dars deb bevosita o‘qituvchining raxbarligida muayyan o‘quvchilar guruxi bilan olib boriladigan ta’lim mashg‘ulotiga aytiladi.

Dars-o‘quv ishlarining asosiy tashkiliy shaklidir.
Dars-o‘quv ishlarining markaziy qismidir.
Xozir maktablarimizda qo‘llanilayotgan sinf-dars tizimi quyidagi tashkiliy shakllarda olib boriladi: Har qaysi sinf yoshi va bilimiga ko‘ra bir xil darajadagi bolalarning doimiy guruxiga ega bo‘lgan. Dars mashg‘uloti asosan 45 minutga muljallangan bo‘lib, kat’iy jadval orqali olib boriladi. Dars bevosita o‘qituvchining raxbarligida jamoa va yakka shaklda olib boriladi. Dars o‘tilayotgan materialning mazmuniga karab xilma-xil usul bilan olib boriladi, ta’lim tizimining bir qismi sifatida, albatta, tugallangan bilim beradi va navbatdagi bilimlarni o‘zlashtirish uchun zamin yaratadigan qilib uyushtiriladi.
Ayni paytda, maktablarimizda ta’limni tashkil qilish shakllari ikki turda olib borilmokda.
1.Sinf-dars shaklida olib boriladigan mashgulotlar.
2.Amaliy va tajriba ishlari shaklida olib boriladigan mashgulotlar.
Dars quyidagi umumiy didaktik talabalarga javob berishi lozim:
-Xar bir dars ma’lum bir maqsadni amalga oshirishga karatilgan va puxta rejalashtirilgan bo‘lmog‘i lozim.
-Har bir dars mustaxkam g‘oyaviy-siyosiy yo‘nalishga ega bo‘lmog‘i lozim.
-Har bir dars turmush bilan, amaliyot bilan bog‘langan bo‘lmog‘i lozim.
-Har bir dars xilma-xil usul, uslub va vositalardan unumli foydalangan holda olib borilmogi lozim.
-Darsga ajratilgan xar bir soat va daqiqalarni tejab, undan unumli foydalanmoq lozim.
-Har bir dars o‘qituvchi va o‘quvchilarning faolligi birligini ta’minlamog‘i lozim.
-Darsda o‘quv materiallarining mazmuniga oid ko‘rsatmali kurollar, texnika vositalari va kopyuterlardan foydalanish imkoniyatini yaratmoq lozim.
-Dars mashg‘ulotini butun sinf bilan yoppasiga olib borish bilan har qaysi o‘quvchining individual xususiyatlari, ularning mustaqilligini oshirish hisobga olinadi.
-Har bir darsda mavzuning xarakteridan kelib chikib, xalqimizning boy pedagogik merosiga murojaat qilish va undan foydalanmoq imkoniyatini izlamoq lozim.
Etakchi didaktik vazifa va strukturaga ko‘ra darslar quyidagi tiplarga bo‘linadi:
1) kombinatsion darslar (o‘qituvchi yangi materialni tushuntiradi, mustahkamlaydi, takrorlaydi, nazorat qiladi);
2) yangi materialni o‘rganish darslari;
3) bilim, ko‘nikma va malakalarni mustahkamlash darslari
4) mashqlar va amaliy ishlar darslari;
5) umumlashtiruvchi takrorlash darslari;
6) laboratoriya darslari;
7) o‘quvchilar bilimini nazorat qilish, tekshirish va baholash darslari, bundan tashqari standart bo‘lmagan, innovatsion dars shakllari ham keng qo‘llaniladi: seminar-darslar, konferensiya-darslar, rolli o‘yinlar, integrallashgan darslar.