|
Arteroskleroz – metobolik kasallik hisoblanadi, uning asosida oqsil va lipidlar metobolizi neyrogumoral regulyasiyasining buzilishi, tomir devorlarining trofik holati buzilishi yotadi. Odamda kasallik bilan bog‘liq ko‘plab faktorlar ko‘zga tashlanadi, ko‘p uchraydigani gipermikoproteinemiyaning aniqlangan turlari va arterial gipertenziya, ayniqsa u asab-emotsional zo‘riqish bilan to‘ldirilsa, jismoniy harakatning chegaralanganligi, nasldan-naslga o‘tganligidir. Aterosklerozni davolash uning kechish jarayoniga bog‘liq emas va lokalizatsiya (to‘plam)ning afzalligi, umumiy tadbirlar, ya'ni kun tartibida asabiy zo‘riqishni kamaytirish hisoblanadi. Ularga tavsiya sifatida ortiqcha, qo‘shimcha kasbiy zo‘riqishdan voz kechish, doimiy dam olish va b.q. aytish mumkin. Chekish va spirtli ichimliklar ichish ta'qiqlanadi. Alohida ahamiyat beriladigan tomoni ratsional harakat rejimining tuzilishi, gimnastika bilan shug‘ullanish, shuningdek, davolanish va sportdir. Aterosklerozni davolashda asosiy e'tibor fizik(jismoniy) usullarga qaratiladi, birinchidan buzilgan modda almashinuvi va tomirlar trofikasi, ikkinchidan, organlarda qon aylanishining kuchayishiga sabab bo‘luvchi gemodinamik xafagarchiliklarni kamaytirish, ulardan chetlab o‘tish. Asab tizimiga ta'sir qilish maksadida va u orqali buzilgan moddalar almashinuviga va organizmda qon aylanish rezervini rivojlantirishga qaratiladi va quyidagi davo usullari tavsiya etiladi: uyqusizlik holati nevrotik sindromida, stenokardiya, yurak ritmining buzilishi (elektrosistoliya, sinusli taxikardiya, paroksizmal taxikardiya hurujida) modda almashinuvining lipid va uglevodli buzilishlarida. (81 raqamli usul) tok chastotasi 5dan 20 Gs gacha. Davo jarayoni sekin-asta 20dan 45 daqiqagacha ko‘paytirib boriladi, davo usuli kun ora yoki haftada 4-5 marta o‘tkaziladi. Davolash kursi 12-18ta. Qon aylanishi buzilishi bilan bog‘lik vertebrobazilyar tizimi gipotoniya yetishmovchiligi va taxikardiyada – galvanik vorotnik (A.ye. Sherbek usuli) , kun ora yoki ikki kun ketma-ket, keyingi kun dam olish bilan buyuriladi. Davolash kursi 12-20ta. Nevropotik simptomlar bilan og‘rigan, ta'sirchan bemorlarga yomg‘irli yoki sirkulyar dush tavsiya qilinadi, vanna harorati 36 S. Har kuni 8-12daqiqadan 10-12 vanna. Mineral vannalar (yodobromli, natriy xlorli) yog‘ bosishi bo‘lgan bemorlarga Sharro dushi 1,5- 2 atmosfera bosimida kun ora 8-10 marta. Modda almashinuvi jarayonlariga jigar orqali ta'sir qilish, ayniqsa metabolik jarayonlari buzilgan, jigari va o‘t suyuqligi chiqarish yo‘llari kasallangan, qandli diabet bilan og‘rigan va boshqa almashinuv kasalliklari bilan og‘riganlarga mineral suv 1 stakandan uch marta ovqatdan 30-40 daqiqa oldin, iliq sharoitda qabul qilinadi. Gipoksiyani kamaytirish uchun oksigenoterapiyani, kislorod ingalyasiyasi 20 -30 daqiqa davomida har kuni qo‘llaniladi. Aterosklerozni davolash uchun davolovchi jismoniy tarbiya usuli qo‘llaniladi. Surunkali koronar yetishmovchiliksiz, infartkdan so‘ngi kardioskleroz va miyada qon aylanishining buzilishi asoratisiz, buyrak yetishmovchiligisiz P b gipertonik kasallik kuzatiladi va uni fizik metod (usullar)bilan davolash ta'qiqlanadi. Ular medikamentoz terapiya bilan davolanadi. Davolash kompleksiga albatta,DJT sport bilan shug‘ullanish, parhyez kiritiladi. Yurakning refleksogen sohasi, bo‘yin sohasiga massaj qilish (aniqlangan kardialgiyalarda), arterial bosimda, bosh og‘rig‘ida, uyqusizlikdatavsiya etiladi.YuIKli bemorlar jarrohlikdan keyingi davolash usullari etapli ravishda reabilitatsiya qilinadi. Hozirgi kunda YuIK ni davolashda konservativ davolash usullari bilan bir qatorda jarrohlik yo‘li bilan davolash ham yo‘lga qo‘yilgan. YuIKni jarrohlik yo‘li bilan davolashga stenokardiyaning og‘ir shakli, medikamentoz davolashga refrakterli, yurak anevrizmiyasi kiradi. YuIK bilan og‘rigan bemorlarni jarrohlikdan so‘nggi davolashning bir qancha etaplari mavjud.
1-etap (jarrohlik klinikalarida) bemorning nostabilklinik holati davri. Jarrohlikdan so‘ng dastlabki kunlardanoq medikamentlar bilan davolash bilan birga nafas gimnastikasi va massaj buyuriladi.
1-etap (bemorlikdan so‘ng) bemorning holati stabillashadi, ya'ni me'yorida bo‘ladi. Bu davrda adaptatsion kompensator jarayonni yaxshilash maqsad qilib qo‘yiladi, davo fizkulturalarining (mashq) turli shakllaridan foydalaniladi, unda qayta tashkil qilingan va tabiiy fizik faktorlarga asoslaniladi. Birinchi navbatda yurak balneoterapiyasi yaxshi ta'sir etuvchi mashqlar, massaj, elektroterapiya, me'yorlashtirilgan yurish mashqlari buyuriladi. DJT asosini quyidagilar tashkil etadi: yuqori nafas yo‘llari mashqlari, shuningdek og‘irlikni ko‘paytirib boruvchi mashqlar, shu bilan birga massaj ham buyuriladi, unda vibratsiyadan tashqari klassik usullardan foydalaniladi. Elektr bilan davolash usullaridan novokainli elektroforez, elektrosondan foydalaniladi. Bu davrda 4 kamerali yoki “quruq” uglenordon vannalardan balneoterapiya o‘tkaziladi.
2-Etap (poliklinika sharoitida) bu etapda koronar yurak yetishmovchiligini davolashga yo‘naltirilgan tadbirlar gemodinamikaning buzilishi, nevrotik buzilishlarning bo‘shashishi va xavf faktorlari, kasallikning progressivligi, bir martali kompleks davolash, sulfidli vannalar,davo fizkulturasi, massaj, elektroson buyuriladi.Bemorlarga sanator -kurort davolash mahalliy kardiologik sanatoriyalarga, bir yildan so‘ng esa klimatik va balneologik kurortlarda davolanish tavsiya etiladi, u yerda bemorlarga DJT elektroterapiyasi bilan kompleks davo usullari, aeroterapiya, gemoterapiya. UFO, daryoda, basseynlarda cho‘milish qo‘llaniladi . Shunday qilib,YuIK bemorlar jarrohlikdan so‘ng sog‘ligini tiklash YuIK bemorlari reabilitatsiyasi umumiy prinsiplari, shuningdek, davolanish uzoq etapli va o‘zida reabilitatsion profilaktik yo‘nalishli harakatlarni o‘z ichiga oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
