|
BAHOLASH KO’RSATKICHLARI VA MEZONLARI
Ko’rsatkichlar
|
Baholar
|
5
|
4
|
3
|
2
|
Mavzu bo’yicha bilimlarini rivojlantirish:
“Aqliy hujum” usuli bo’yicha ma’lumotlarni bayon qilishi
|
Mavzu bo’yicha ma’lumotlarni to’liq bayon qiladi.
|
Mavzu bo’yicha ma’lumotlarni noto’liq bayon qiladi.
|
Mavzu bo’yicha ma’lumotlarni qisman bayon qiladi.
|
Mavzu bo’yicha ma’lumotlarni umuman bayon qilmaydi.
|
Bilimlarini mustahkamlash:
“ Savollar bilan hujum usuli”
|
Savollarga to’liq javob beradi
|
Savollarga noto’liq javob beradi
|
Savollarga qisman javob beradi
|
Savollarga umuman javob bermaydi
|
Jami:
|
5
|
4
|
3
|
2
|
KICHIK GURUHLAR FAOLLIKLARINI BAHOLASH MEZONLARI
Ko’rsatkichlar
|
Maks. Baho
|
Guruh ishi natijalarining bahosi
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
Ma’lumotning to’liqligi
|
5
|
|
|
|
|
|
Taqdimot (ma’lumotning chizmali tarzda taqdim etilishi)
|
5
|
|
|
|
|
|
Guruhning faollik darajasi (qo’shimchalar kiritish, savol-javoblar berish)
|
5
|
|
|
|
|
|
Baholarning maksimal hajmi
|
5
|
|
|
|
|
|
4-ilova
Mavzuni mustahkamlash maqsadida
“Aqliy hujum” metodi - biror bir muammo bo’yicha o’quvchilar tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to’plab, ular orqali ma’lum bir echimga kelinadigan metoddir .
metodining tuzilmasi
Muammoli savol beriladi
Fikr va g’oyalar bildiriladiva jamlab boriladi
Fikr va g’oyalar guruhlanadi
Aniq va tog’ri javoblar tanlab olinadi
Savol: 1.Ichkilikbozlikning inson hayotidagi salbiy oqibatlari.
2.Ichkilikbozlik natijasida organ va to’qimalardagi o’zgarishlar.
3.Alkogol bilan o’tkir zaxarlanishning belgilari.
5-ilova
O’quvchilar mashg’ulotning kirish qismida B/B/B jadvalining 1-2-ustunini, yakuniy qismida esa 3-ustunini to’ldiradilar.
BILAMAN
|
BILISHNI HOHLAYMAN
|
BILIB OLDIM
|
Ichkilikbozlikning salbiy ta’sirlarini.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y
Ichkilikbozlikni oldini olishda valeologik yondoshuvlar
angi mavzu bayoni
Afsonalardan m a ’ium b o ‘lishicha, vinoni birinchi b o ‘lib XI asrda arab alximigi Albukazes achigan uzum shirasini haydash y o ii bilan olgan ekan. Alkogol so ‘zi — «nozik eruvchi», «yengil», «uchuvchi» degan m a’nolarni bildiradi. O 'r ta asrda vrachlar alkogolni organizmga zararli ta ’sir etishini bilganlaridan keyin u n i «ajal suvi» deb atadilar, lekin birinchi nomi h am m a yerda saqlanib qoldi. Vino spirtining kimyoviy nomi -et.il spirti, ya’ni etanol. Etanol, dipolisaxaridlarning achitqi zamburug‘lari ta’sirida parchalanadi. Deyarli barcha spirtli ichimliklar (uzum vinosi va pivodan tashqari) spirtgasuvva turli narsalar qo'shib tayyorlanadi. Spirtli ichimliklarning zaharliligi undagi sivush moylarining tarkibi bilan b og'liq bo'ladi.Uyda tayyorlangan spirtli ichimliklarning tarkibida 1,5 foizgacha zaharli moddalar bo'ladi. Etil alkogoli (etanol, etil spirti, uzu m spirti) o ‘ziga xos o 'tk ir hidli, suvda va organik eritmalarda yaxshi eriydigan moddadan iborat.Spirt ko‘kish rang berib yonadi, m ed itsin ad a tashqi a ’zolarning antiseptik moddasi sifatida ishlatiladi. A lk o g o ln in g u yoki bu o rg an g a kirishi o rg an n i qon b ilan ta ’m in lan ish in i yaxshilaydi. M asalan, bosh m iyaning qon bilan ta ’minlanishi, oyoq, q o ‘llarning qon bilan ta ’minlanishiga nisbatan 16 m arta yaxshi bo'ladi. Shuning uchun alkogolning ko‘p qismi bosh miyaga boradi.Alkogol bosh miyaga borishi miya hujayralarini buzadi, so'ng boshqa hujayralarga borib, ularning faoliyatini buzadi.Bosh miya hujayralariga bunday kuchli ta ’sir etishining sababi nerv hujayralarining tarkibida spirtda yaxshi eriydigan (lipidlar) ko‘p bo'ladi. N erv xujayralariga o 'tg an spirt ularning reaktivligi va ish qobiliyatini pasaytiradi. Agar emizikli on a 50 g spirtli ichimlik ichsa, bola hayoti uchun kuchli xavf tug'iladi, chunki alkogolning 25 foizi ona sutining tarkibiga o ‘tadi. G o 'd ak n i nogiron qilib qo'yish uchun shuning o ‘zi etarli.Spirtli ichimliklarni k o ‘p iste’mol qilish m odda almashinuvini buzadi:
o q sil, uglevod, y o g ‘, v ita m in lar alm ash in u v i buziladi. Alkogolizm psixik kasalliklarning kelib chiqishiga sabab bo'ladi. Ota- onasi ichadigan oiladagi bolalar yomon o'qiydi, psixik stres holatlar
tufayli bola kechasi siyib q o ‘yadigan, nevroz yoki tutilib gapiradigan bo‘lib qoladi.Surunkali alkogolizm eng k o ‘p 20—22 yoshda (31,4 foiz) va 23—26 yoshda (40,4 foiz) yoshda uchraydi Spirtli ichimliklarni birinchi m arta ichish, bunga bog‘lanib qolish 13- 14yoshdan, b a ’zi hollarda 7-8 yoshdan boshlanadi. Bunday bolalar oilada meh m o ndorchilikda vino ichib, mazasini tatib ko‘rishadi,
ichkilikka o ‘rgana boshlashadi. O ilada o ‘smirga ichishga ruxsat berildimi, alkogolizm boshlanadi. Ayollarning alkogolni ko‘p ichishi oilaning buzilishiga, ajrashishga sabab bo'ladi. Erkakning alkogolik bo 'lib q o lis h i ayol kishi asab tiz im in in g b u z ilis h ig a , psixik shikastlanishlar, nevroz, psixoz va boshqalarga sabab bo'ladi. Ayollarda erkaklarga qaraganda alkogolizm tezroq rivojlanadi. Alkogolizm bilan kasallangan ayollar kayfiyatning tushishi, h ayotdan qoniqmaslik psixopatiya, antisotsial xulq natijasida azoblanadilar. Ayollar mastlik holatida boshqa odamni
o ‘ldirishga,o ‘ziga shikast yetkazishga, turli yuqumli kasalliklarga chalinishga moyil b o ‘ladilar.
Spirtli ichimliklar ichadigan ayollardan keyinchalik o ‘lik, chala, jism oniy va psixik kamchiliklari bor bola tu g ‘iladi.Ba’zan kam aql, turli kamchiliklarga ega, o rtiq ch a barm oqlari bor, yuragi xasta bolalar ham tug'ilishi mumkin. Shuningdek, psixoz, nevroz, tu tq an o q kasalliklari ham alkogolizm bilan bog'liq. Spirtli ichimliklarni k o 'p ichish tufayli nafas
yo'llari kasalliklari, k o 'p in ch a sil kasalligi kelib chiqadi.Q on bosimi, yurak ishemiyasi, miokard infarkti kasalliklarining 62 foizi alkogolizm tufayli kelib chiqadi. Alkogolni uzoq ichish tufayli jigar kasallanadi, jigar serrozi kelib chiqadi. Bu kasalliklarning 60 foizi o 'lim bilan tugaydi. Alkogoliklarda k o 'p in ch a qizilo'ngach yoki og'iz bo'shlig'i raki vujudga keladi.Alkogoliklarning 90 foizi oshqozon gastiriti kasalligiga uchraydi. Alkogolni k o 'p ichish turli huquqbuzarliklarga sabab b o'ladi. H ar 5ta o d am d an biri huquqni buzadi, jin o y at so d ir qiladi. Alkogolni suiiste’mol qilish tufayli barcha m am lakatlarda jin o y at, transport va ishlab chiqarish shikastlanishlari, ish qobilyatining pasayishi sodir bo'ladi. Alkogoliklarning o 'rtach a um ri ichm aydiganlarga qaraganda 10-15 yil kam. Butun dunyo sog'liqni saqlash tash k ilo ti (VOZ) m a’lumotiga muvofiq ichkilikbozlikdan h ar yili 1,5million odam o'ladi.Alkogoliklar o 'z kasbini y o 'q o tad i, ishsiz yuradi, doim ish izlab yuradi.V O Z m a ’lu m o tla r ig a q a r a g a n d a , k lin ik k a s a lx o n a la r d a g i
bem orlarning 40 foizi alkogoliklardir.Asfiksiya (b o 'g 'ilish , cho'kish, nafas yo'llariga tu rli massalarning ketib qolishi) tufayli o'lganlarning 75,8 foizi alkogoliklar hisoblanadi. Litva olim larining m a’lumotiga ko'ra, muzlab qolishning 82 foizi, o 'zin i osib o'ld irish n in g 58 foizi, suvda cho'kishning 54,3 foizi alkogoliklarga to 'g 'ri keladi. Alkogolizm tufayli kasalliklar ko'payadi. Venerik kasalliklarni yuqtirishda 10 dan9 kishiga alkogolizm sabab b o 'lad i, ya’ni ich ib olgan od am bu kasallikni tez yuqtiradi. Piyanista od am b o lalarini tarbiya lashni bilmaydi, sanitar-gigiyenik qoidalarga rioya qilmaydi. Kun tartibining ahamiyatini anglamaydi, demak, ichkilikbozlik oilani barbod qiluvchi asosiy omil hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
