|
III BOB. SANOAT KORXONALARIDA ISHLAB CHIQARISH VA SOTISH REJASINI TA’MINLASH MEXANIZMINI TAKOMILLASHTIRISH YO’LLARI
3.1. “Andijondonmahsulot” AJda ishlab chiqarish va sotish rejasini takomillashtirish yo’llari
Biz ushbu bitiruv malakaviy ishimizni ya’ni “Sanoat korxonalarida ishlab chiqarish va sotish rejasini ta’minlash mexanizmini takomillashtirish” mavzusidagi ishimizni Andijon viloyati, Andijon shahrida joylashgan strategik ahamiyatga ega bo’lgan “Andijondonmahsulot” AJ sanoat korxonasi misolida yozdik. Bitiruv malakaviy ishining asosiy qismi bo’lgan ikkinchi bobida mazkur korxonaning asosiy texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini hamda mahsulotlarni ishlab chiqarish bo’yicha belgilangan ishlab chiqarish rejasi va ularni sotish hajmi bilan bog’liq bo’lgan hisobotlarni tahlil qildik. Ushbu tahlilimizni korxona tomonidan taqdim etilgan hisobotlar asosida diagramma hamda ularning bajarilish dinamikalarini shakllantirib olib bordik. Tahlil natijalariga asoslanib ushbu korxona haqidagi quyidagi fikrlarni aytishimiz mumkin. Bu sanoat korxonasi don va don mahsulotlarini qayta ishlovchi korxonalar sirasiga kirib, yillik 57500 tonna vitaminlarga boyitilgan un mahsulotlarini, 33000 tonna omuxta yem mahsulotlarini hamda 300 tonna makaron mahsulotlarini ishlab chiqarish chiqarish quvvatiga ega hisoblanadi. Bundan tashqari ushbu bobda korxonaning ishlab chiqarish va sotish rejasini tahlil qildik. “Andijondonmahsulot” AJga 2014-yilda yil davomida jami 40938 tonna vitaminlarga boyitilgan un mahsulotlarini ishlab chiqarish rejasi belgilangan bo’lib, ishlab chiqarish rejasi hisobot yili oxirida 80,7 % ga bajarilib ya’ni 33042 tonnani tashkil qilgan. 2015- yilda esa bu ko’rsatkich hisobot yili davomida 40572tonna qilib belgilangan bo’lsa, hisobot yili oxirida belgilangan ishlab chiqarish rejasi 102,5 %ga bajarilib, 41583 tonnani tashkil qilgan. O’tgan 2016-yil davomida un mahsulotlarini ishlab chiqarish rejasining bajarilish darajasi ham yaxshi su’ratlarda amalga oshirilgan.
Ya’nikim shu o’tgan 2016-yil davomida korxonaga kompaniya tomonidan jami 40773tonna un mahsulotlarini ishlab chiqarish rejasi belgilangan bo’lsa, ushbu reja hisobot yili oxirida 98,1 %ga bajarilib 40009tonnani tashkil qildi. Ushbu tahlilda korxonaning so’nggi 3 yildagi un mahsulotlarini ishlab chiqarishga belgilangan reja hamda uni qanday darajada bajarilganligini ko’rishimiz mumkin. Korxonada ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning ishlab chiqarish rejasi hamda ularni realizatsiya hajmi haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilish jarayonida ularni bajarilishiga ta’sir etuvchi kamchiliklar mavjudligini ham ko’rib o’tdik. Ushbu yo’l qo’yilgan kamchiliklar hamda mahsulot ishlab chiqarish va sotish rejasining bajarilishiga ta’sir ko’rsatuvchi ichki va tashqi omillar ta’sini mumkin darajada bartaraf etish orqali korxona faoliyatini yanada rivojlantirib uni takomillashtirish mumkin.
Bitiruv malakaviy ishining ob’yekti hisoblangan “Andijondonmahsulot” AJsanoat korxonasida ishlab chiqarish va sotish rejasini takomillashtirish uchun quyidagilar ishga amalga oshirilish zarur.
birinchidan,korxonada kelgusida ishlab chiqarilishi kutilayotgan mahsulotlar hajmini qaytadan ko’rib chiqib korxonaning to’la quvvat bilan ishlash darajasidan kelib chiqqan holda mahsulotlar hajmini rejalashtirish lozim;
ikkinchidan, “O’zdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi tomonidan korxonaga belgilangan ishlab chiqarish rejasi oyning dastlabki kunlarida taqdim etilishi kerak;
uchinchidan, korxonada ishlab chiqarish hajmini oshirishda hozirda mavjud ishlab chiqarish bilan bog’liq barcha texnologiylarni bosqichma-bosqich zamonaviy, yangi, ilg’or hamda eng asosiysi energiya kam sarflaydigan texnologiyalarga almashtirish lozim;
to’rtinchidan hozirgi kunda faoliyat yuritayotgan tegirmon sexidagi texnologiyalarni ta’mirlash maqsadida har oyning boshida ishlab chiqarish jarayoninig to’xtash kunlarini kamaytirish zarur;
bundan tashqari korxonada ishlab chiqarish jarayonida bevosita ishtirok etayotgan ishchi xodimlarning kunlik ishlash soatini kamaytirish orqali mehnat unumdorligini oshirish zarur.
“Andijondonmahsulot” AJda mahsulotlarni ishlab chiqarish sexlarida ishchilarning ishlashi uchun yetarli sharoit yaratilgan bo’lsada, ularning kunlik mehgnat qilish vaqti 10-12 soatni tashkil etadi. Ya’ni korxonada bir sutkada 2 ta smena tashkil etilgan. Ushbu tizimni takomillashtirish orqali quyidagilarga erishish mumkin. Ishchilarning kunlik mehnat vaqtini qisqartirish orqali qo’shimcha smena tashkil qilish hamda bunda mehnat unumdorligini oshishiga erishish mumkin.
Bundan tashqari mazkur tadbir amalga tadbiq etilishi natijasida qo’shimcha tarzda yangi ish o’rinlari yaratiladi. Bu esa albatta korxona uchun qo’shimcha xarajat talab etadi, lekin buning natijasida mehnat unumdorligi hamda eng asosiysi mahsulot sifatini oshishiga erishish mumkin.
Men ushbu bitiruv malakaviy ishini yozish davomida ushbu korxonaning ishlab chiqarish faoliyati, unda ko’rsatilayotgan xizmat turlari bilan yaqindan tanishdim. Izlanishlar natijasida shular ma’lum bo’ldiki, korxonada o’rtacha bir sutkada 120-150 tonna vitaminlarga boyitilgan un mahsulotlari ishlab chiqariladi. Reja iqtisod bo’limi tomonidan ishlab chiqarishdan olingan ma’lumotlarga nazar soladigan bo’lsak, korxonada ishlab chiqarishda birinchi smenada ishlayotgan ishchilar tomonidan kunlik mahsulot hajmining asosiy qismini ya’ni 60-70 %ini ishalb chiqaradilar. Bu ko’rsatkichdan birinchi smenada mehnat qilayotgan ishchilarning kunlik mehnat unumdorligi yuqori bo’lmoqda. Shuning uchun korxonada qo’shimcha smena tashkil qilib, kunlik ish soatini kamaytirish orqali ishlab chiqariladigan mahsulot hajmining o’sishiga erishish mumkin. Bu esa o’z navbatida shak-shubhasiz korxonada oylik belgilangan ishlab chiqarilishi zarur bo’lgan mahsulotlar rejasini bajarilishiga o’zining ijobiy ta’sini ko’rsatadi deb umid qilamiz.
“Andijondonmahsulot” AJda kompaniya tomonidan belgilangan ihslab rejasini hamda sotish hajmini oshirishda, uning bajarilish darajasini yuqori ko’rsatkichlarga erishish hamda korxona faoliyatini takomillashtirish uchun quyidagi takliflarni keltirishimiz mumkin.
Korxona har hisobot yili uchun belgilangan bug’doy va un mahsulotlari, omuxta yem, makaron mahsulotlari hamda urug’lik don ishlab chiqarish uchun belgilangan reja va topshiriqlarni o’z vaqtida bajarilishini tashkil etish kerak;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008-yil 28-noyabrdagi PF-4058-sonli farmon ijrosini ta’minlash maqsadida va Vazirlar Mahkamasining 2002-yil 4-dekabrdagi 424-sonli qarori talablariga asossan, sanoat korxonalarida mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflanadigan yoqilg’i-energetika resurslaridan samarali foydalanish va ularni iqtisod qilishni tashkil etishni takomillashtirish zarur;
Korxonada mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflanadigan xarajatlarni kamaytirish hisobiga mahsulot tannarxini mumkin darajada albatta mahsulot sifatiga ta’sir ko’rsatmagan holda pasaytirish lozim;
Non va makaron mahsulotlarini ishlab chiqarish quvvatlarini hisobga olgan holda ushbu mahsulotlar ishlab chiqarilishi uchun ajratiladigan un hajmini oshirish zarur;
“Andijondonmahsulot” AJda “Unni fortifikatsiyalash Milliy dasturi”loyihasi asosida to’liq 1-navli temir moddasiga boyitilgan un mahsulotlari ishlab chiqarishni ta’minlash;
Korxonada ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini oshirish maqsadida ichki milliy standart hamda sertifikatsiyalash dasturidan xalqaro standartlarga bosqichma-bosqich o’tishni tashkil etish kerak;
Korxonada mahsulot ishlab chiqarish hajmini hamda belgilangan ishlab chiqarish rejasini ta’minlash maqsadida investitsiyalar hisobidan ilg’or va zamonaviy ishlab chiqarish texnologiyalarini jalb qilish;
Ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmini oshirishda hamda ishlab chiqarishda foydalaniladigan asosiy xom-ashyo bo’lgan bug’doyni uzluksizligini ta’minlash maqsadida korxonaga donni qabul qilish shahobchalaridan don va don mahsulotlarini tashish xizmatini tizimli tashkil etish orqali transport xizmatidan temir yo’l tarnsporti orqali tashishni joriy etish;
Korxonada ishlab chiqarilayotgan omuxta yem mahsulotlarini polipropilen qoplarga bir xil hajmda hamda standartda qadoqlashni joriy etish zarur;
Korxonada debitorlik qarzini hisobga olgan holda mahsulotlar savdosida ularni oldindan to’lovlarsiz berilishini bartaraf etish va boshqalarni sanab o’tishimiz mumkin.
Yuqorida keltirilgan takliflar mazkur sanoat korxonasida joriy etilishi ta’minlansa, korxonada mahsulot ishlab chiqarish hajmi hamda mehnat unumdorligi ortadi. Bu o’z navbatida korxonaning belgilangan ishlab chiqarish rejasining to’laligicha bajarilishini ta’minlaydi hamda korxona faoliyati yanada rivojlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
