"tasdiqlayman" Ma’naviyat va ma’rifat ishlari bo’yicha Direktor o’rinbosari

Тарихий маълумотлардан маълумки, зардуштий динига қадар қадимий Туронзамин ерларида турли диний тасаввур ва эътиқодлар ҳукм сурган.
Одамлар ана шу диний тасаввур ва эътиқодларга қараб яшашга интилганлар.
Ҳар бир жамоа, ҳар бир уруғ, қабилага хос турли расм-русумлар, урфодатлар мавжуд бўлган. Мавжуд урф-одатлар, маросимлар, байрамлар одамларни бир-бирига яқинлаштирган, аҳилликка, дўстликка чорлаган. Одамларда бир-бирига нисбатан меҳр-муҳаббат уйғотган. Уларда меҳр-шафқат, меҳр-оқибат, қадр-қиммат каби олижаноб фазилатларнинг шаклланиши ва такомиллашувига сабабчи бўлган. Одамлар куч биргаликда, яқинликда, ҳамжиҳатликда эканлигини тушуна бошлаганлар. Одамни, инсонни ҳурмат қилиш, қадрлаш, унга хиёнат қилмасликка ундаган, инсоний фазилатларнинг янада кучайишига замин ҳозирлаб берган.
Зардуштийлик дини ҳукмронлик қила бошлаган даврлардан кейин одамлар, янги диний таълимотга амал қилиб яшашга ўргана бошлаганлар. “Авесто”да юксак маърифатлилик меҳнатсеварлик туйғусини шакллантиришга эътибор берилган. Бу эзгуликка эришишнинг манбаи ҳисобланади. Шу боис таълимтарбия ҳаётнинг муҳим таянчи сифатида қаралиб, ёшларнинг билим олиш ҳуқуқини таъминлаш изчил амалга оширилган. Ўша даврда болаларни ўқитиш ва тарбиялашнинг қуйидаги йўналиши тартиби ўз ифодасини топган. Булар - диний ва ахлоқий тарбия, жисмоний тарбия, ўқитиш ва ёзишга ўргатиш кабилардир. Болаларга 7 ёшдан диний тарбия бериш йўлга қўйилган. Тарбиянинг асосий мақсади болаларда яхшилик ва эзгуликка хайрихоҳ бўлиш ҳамда ёвузлик ва ёмонликка нафрат ҳиссини уйғотишдан иборат бўлган.
Зардуштийликда, маърифат ва билимнинг кучига эътиқод қилинади ва жамият ҳаётида ҳам оқибат натижада маърифат ютиб чиқади, деб ҳисобланади. Ўша даврда болаларда ёшликдан меҳнатга, касб-ҳунарга қизиқиш шакллантириб борилган ва бу борада ғамхўрлик кўрсатилган. Бу эса билим олиш ва меҳнат ҳуқуқини рўёбга чиқариш учун етарли имкониятлар яратилганлигидан далолат беради.
Шаҳару, қишлоқларда, қолаверса, бутун мамлакатда халққа маънавиятдан таълим берадиган муаллимлар жонбозлик кўрсатган.
“Авесто”нинг “Вендидод” қисмида аҳлоқ-одобга оид қимматли фикрмулоҳазалар, табобат илмига доир қизиқарли маълумотлар берилган. Унинг 22 фаргарди(боби)да сабот, чидам, бардош, ваъдасига вафодор бўлиш, бировга берилган аҳду паймонни бузмаслик, тўғри ўқитиш, тўғри таълим бериш, ёлғон сўзламаслик каби бир қатор масалалар юзасидан ибратли насиҳат-ўгитлар берилган.