Tasdiqlayman” Kechki bo’lim dekani Alimqulov N

Jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlar rivojlanishi.
Jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlar rivojlanishi jismoniy harakatlar va nutqiy tushunchalar o'rtasidagi o'zaro aloqalardan foydalanishga asoslanadi. Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishda quyidagilarni ta'minlayadi:
Motorik ko'nikmalar: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarning motorik ko'nikmalarini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega. Jismoniy mashg'ulotlar, sport, o'yinlar va boshqa faoliyatlar o'quvchilarga jismoniy harakatlarni to'g'ri bajarish, koordinatsiya qilish va jismoniy rivojlanishni ta'minlayadi. Bu esa nutqiy qobiliyatlar uchun asosiy aspektlardan biridir.
Vazifalar va rol o'yinlari: Jismoniy faoliyatlar orqali o'quvchilarga vazifalar va rol o'yinlari orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirish imkoniyati beriladi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarga o'zlarini boshqalarga ifodalash, fikr bildirish, muloqot qilish va muammo yechlash qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi.
Teatr va dramatik tashkilotlar: Teatr va dramatik tashkilotlar o'quvchilarga nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qo'lga kiritiladigan asosiy usullardandir. Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga rollarda boshqalarga ifoda qilishni o'rganish, o'z o'rnini to'g'ri tanlash va emotsiyalarni ifodalashga yordam beradi. Bu esa nutqiy qobiliyatlar, kommunikatsiya va o'zlashtirishni oshirishga olib keladi.
Sport va jamoaviy mashg'ulotlar: Sport faoliyatlarining o'quvchilar uchun nutqiy qobiliyatlar rivojlanishida muhim roli bor. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarga jismoniy kuch, samarali hamkorlik, liderlik, komandasining a'zolari bilan muloqot qilish va o'zini mustahkamlash imkoniyatini beradi. Bu esa nutqiy qobiliyatlarini jismoniy faoliyatlar orqali rivojlantirishning asosiy usullaridan biri hisoblanadi.
Ko'chma ko'rib chiqishlar: Jismoniy faoliyatlar orqali ko'chma ko'rib chiqishlar o'quvchilarga nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishda foydali bo'ladi. Ko'chma ko'rib chiqishlar orqali o'quvchilar o'z fikrlarini ifoda etish, murojaat qilish, so'zlashish va boshqa muloqot tushunchalarini o'rganishga imkon beradi.
Mimika va qo'llab-quvvatlash: Jismoniy faoliyatlar orqali o'quvchilar nutqiy ifodalashda mimika va qo'llab-quvvatlashning ahamiyatini tushunishadi. O'quvchilar o'z mato va emotsiyalarini jismoniy harakatlari, yuz ifodasi, qo'llab-quvvatlash va boshqa tashqi belgilar orqali ifodalashni o'rganishadi.
Ijtimoiy o'yinlar: Ijtimoiy o'yinlar jismoniy faoliyatlar va nutqiy qobiliyatlar o'rtasidagi o'zaro aloqalarni mustahkamlashga yordam beradi. Bu o'yinlar o'quvchilarning o'zaro hamkorlik, qo'llab-quvvatlash, o'z fikrlarini ifodalash va muloqot qilish qobiliyatlarini rivojlantirishda asosiy rol o'ynayadi.
Koordinatsiya va tezlik: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga koordinatsiya va tezlikni oshirish imkonini beradi. Bu esa nutqiy ifodalashda harakatlar va gaplar orasidagi hamkorlik va to'g'ri birikmasdan foydalanishni o'rganish, tez va samarali gapirish, savollar va javoblar berishga yordam beradi.
O'yinlar va dramatik tashkilotlar: Jismoniy faoliyatlar orqali o'quvchilar o'yinlar va dramatik tashkilotlar orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirish imkoniyatiga ega bo'ladi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarni o'z fikrlarini ifoda etishga, tarjima qilishga, qo'llab-quvvatlashga, muloqotda qatnashishga va jismoniy harakatlar orqali mazmunlarni tushunishga qo'llanadi.
O'yinchoqlar va ko'chma ko'rib chiqishlar: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarni o'yinchoqlar va ko'chma ko'rib chiqishlar orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga qo'llab-quvvatlaydi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarni muloqotda qatnashish, boshqalarga e'tibor berish, gaplarga javob berish va nutqiy qoidalarni amalga oshirishda mustahkamlashga yordam beradi.
Muammo-yechish o'yinlari: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga muammo-yechish o'yinlari orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirish imkonini beradi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarni muammo yechishga, savollar va javoblar berishga, yaratuvchanlik va tafakkur qobiliyatlarini oshirishga yordam beradi.
Jismoniy so'zlashish: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga jismoniy so'zlashishning muhimligini tushunishga imkon beradi. O'quvchilar jismoniy harakatlar orqali so'zlar va ifodalar bilan birga o'zlarini ifoda etishni o'rganishadi, bu esa nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishda asosiy qo'llanma bo'ladi.
O'yinchoqlar va talabalar ustida boshqarish: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarni o'yinchoqlar va talabalar ustida boshqarish imkonini beradi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarni liderlik, hamkorlik, tashkilot qilish, kelishuv va muammo yechishga o'rgatadi.
Uslubiy jismoniy so'zlashish: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarga uslubiy jismoniy so'zlashishni o'rganish imkonini beradi. Bu usul o'quvchilarni o'zlarining ifodalarini uslubiy ravishda chiroyli va samarali tarzda ifoda qilishga, nutqiy uslub va sanoqqa e'tibor qaratishga o'rgatadi.
Qo'llab-quvvatlash va jamoaviy mashg'ulotlar: Jismoniy faoliyatlar o'quvchilarni qo'llab-quvvatlash va jamoaviy ishlashni o'rganish imkonini beradi. Bu turlar mashg'ulotlar o'quvchilarni guruh ishlashiga, komandasining a'zolari bilan muloqot qilishga, tashkilot qilishga, kelishuvlarga muvaffaqiyatli qatnashishga yordam beradi.
Jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlar rivojlanishi o'quvchilar uchun amaliy, interaktiv va jismoniy tajriba asosida rivojlanishni ta'minlayadi. Bu usullar o'quvchilarning nutqiy qobiliyatlarini mustahkamlayish, muloqotda muvaffaqiyatli bo'lish va o'z fikrlarini qulaylik bilan ifoda qilishga yordam beradi.Jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlar rivojlanishi o'quvchilar uchun asosiy bo'lib, ularga muloqotda samarali bo'lish, o'z fikrlarini ifodalash, boshqalarga e'tibor berish va jismoniy harakatlarni nutqiy ifodalashni o'rganish imkonini beradi. Bu usul o'quvchilarning nutqiy qobiliyatlarini oshirish va muloqotda muvaffaqiyatli bo'lishiga ko'maklashadi. Jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlar rivojlanishi o'quvchilar uchun amaliy, interaktiv va o'zlashtiruvchi usuldir. Bu usullar o'quvchilarning jismoniy harakatlarni nutqiy ifodalashda, muloqotda ishtirok etishda va o'z fikrlarini boshqalarga ifodalashda muvaffaqiyatli bo'lishiga yordam beradi.


XULOSA
Bu kurs ishida "Jismoniy tarbiya jarayonida o'quvchilar nutqini rivojlantirish" mavzusiga oid o'qish-ko'rish texnikalari va jismoniy faoliyatlar o'rtasidagi o'zaro aloqalar kengaytirilib o'rgatiladi. Kursda o'quvchilar jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga yo'l harakat qilishlari kutiladi. Jismoniy faoliyatlar, masalan, jismoniy mashg'ulotlar, o'yinlar, dramatik tashkilotlar va ijtimoiy o'yinlar o'rnatilishi va amalga oshirilishi rejalashtiriladi. O'quvchilar jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy ifodalash, o'z fikrlarini to'g'ri ifoda qilish, boshqalarga e'tibor berish va muloqot qilish qobiliyatlarini rivojlantirishadi. Ular koordinatsiya va tezlikni oshirish, qo'llab-quvvatlash, liderlik, hamkorlik va jamoaviy ishlash bilan tanishishadi.
Kursning samaradorligi o'quvchilarning nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Baholash tizimi orqali o'quvchilarning o'zlashtirish va o'rganish darajasini baholash amalga oshiriladi. Kursning yakuniy natijasi o'quvchilarning jismoniy faoliyatlar orqali nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga doir asosiy tushunchalarni o'rganishlari va amaliy mashg'ulotlar orqali o'zlashtirishlari kutib qoladi.
Bu kurs ish o'quvchilarning nutqiy qobiliyatlarini oshirishda amaliy mashg'ulotlar, o'yinlar, dramatik tashkilotlar va ijtimoiy o'yinlardan samarali foydalanishni ta'minlaydi. Ular jismoniy faoliyatlar bilan nutqiy ifodalashni o'rganishadi va nutqiy qobiliyatlarini rivojlantirishda muvaffaqiyatli bo'lishadi.