«Tasdiqlayman» Hayvonlar fiziologiyasi,biokimyosi va patologik fiziologiya kafedrasi mudiri,dotsent Eshimov D. E. «Lipaza fermenti ta’sirida yog`larning parchalanishi.»

Strukturali tasnif lipidlarning kimyoviy qurilishiga asoslanib, 3 ta katta guruhga: oddiy lipidlar, murakkab lipidlar va lipid unumlariga boʻlinadilar.

LIPIDLAR - Bir komponentli lipidlar yoki lipid monomerlari. Ularga yuqori
uglevodorodlar, alifatik spirtlar, aldegidlar, ketonlar, izoprenoidlar va ularning unumlari, yuqori aminospirtlar, poliollar hamda yogʻ kislotalari kiradi.
Koʻp komponentli lipidlar. Ularga oddiy va murakkab lipidlar kiradi.
Oddiy lipidlar-triglitseridlar, mumlar, sterin va steridlardlar; Murakkab lipidlar - Fosfolipidlar I. Glitserolipidlar. II. Sfingolipidlar.

1. 
   mono-, di-, triglitseridlar.
   
2. 
   fosfolipidlar-(fosftidilkislota, fosfatidilxolin, fosfatidiletanolamin,
   

fosfatidilserin, fosfatidilinozit, kardiolipin)
Glikolipidlar -I. Serebrozidlar. II. Sulfatidlar. III. Gangliozidlar.
10-Mavzu: Lipaza fermenti ta’sirida yogʻlarning parchalanishi.
Darsning maqsadi: Yogʻlarning kimyoviy tarkibi va xossalari haqida tushuncha berish hamda yogʻlarga xos sifat reaksiyalarini tajribalar asosida oʻrganish.
Kerakli asboblar: 1. 50 ml li kolbachalar. 2. Pipetkalar. 3. Byuretkalar.
Reaktivlar: 1. Oʻt suyuqligining 5 marta suyultirilgan eritmasi. 2. Sut. 3. Distillangan suv. 4. Fenolftaleinning 1%li eritmasi. 5. Natriy ishqorining 1 va 0,1n eritmasi. 6. Meda osti bezining ekstrakti.
Ishning bajarilishi. Uchta tekis tubli kolba olib, ularning har biriga 5ml dan sut solinadi va ular nomerlanadi. Keyin birinchi kolbachaga 0.5 ml distillangan suv, ikkinchi va uchinchi kolbachalarga esa 0.5 ml dan 5 marta suyultirilgan oʻt suyuqligi eritmasidan quyiladi. Keyin uchala kolbachaga ham 2-3 tomchidan fenolftaleinning 1 % li eritmasidan tomizilib, sut tarkibidagi erkin yogʻ kislotalari (sutni koʻp suyultirib yubormaslik kerak) oldin natriy gidrooksid ishqorining 1n eritmasi bilan (bir necha tomchi), keyin 0.1n eritmasi bilan och pushti rang hosil boʻlguncha titrlanadi. Keyin kolbadagi aralashmalarni 10-15 minut davomida muhit haroratiga teng boʻlgunhca tinch qoʻyiladi.
Keyin birinchi va ikkinchi kolbachalarga 1 ml dan meda osti bezi ekstraktidan qoʻyiladi. Kolbadagi aralashmalar yaxshi chayqatilib (aralashtirib) yana 10-15 minut uy haroratida qoʻyiladi. Bu paytda aralashma tarkibidagi yogʻlarning gidrolitik parchalanishi natijasida qaytadan yogʻ kislotalari hosil boʻladi, ularni natriy ishqorining 0.1n eritmasi bilan titrlanadi. Sarflangan ishqor eritmasining ml miqdori hisoblab boriladi.
Lipidlar sinflari oʻrtasidagi oʻzaro farq va oʻxshashlik tomonlarini Venn
diagrammmasida yoriting.