Arab, fors- tojik va rus tillarining o‘zbek tiliga ta’siri masalasi
IX asrdanto XX asrboshlarigacha,taxminanmingyildanortiqbo‘lgandavrdaMarkaziyOsiyoxalqlariningilm-fan, ma’naviyat, madaniyatsohasidagibuyukmerosibizgachaasosanarabvafors, turktillarida, arabimlosidabitilganqo‘lyozmakitoblarshaklidaetibkelganligi. Anashubebahovanodirqo‘lyozmakitoblartufayliginaMarkaziyOsiyoxalqlariavlod-ajdodlariqoldirganmadaniymerosdanbahramandbo‘lganliklari.SHuqo‘lyozmalartufayliginaMarkaziyOsiyoxalqlarijahonmadaniyatitarixitaraqkiyotigao‘zlariningmuhimhissalariniqo‘shaolganliklari.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:tizimli yondashuv, muammoli ta’lim. qadamba-qadam metodi, zig-zag usuli, munozara, BBB, ma’ruza, namoyish etish, klaster metodi, savol-javob, fikrlash xaritasi, kichik guruhlarda ishlash metodlari.
Adabiyotlar: A1;A2;A3; A4; A5; A8;Q1 ;Q2 ;Q4 ;Q5 ;Q6 ;Q8 ;Q12 ;Q18.
Unlilar hamda undoshlar tizimi, ularga xos xususiyatlar
Arabyozuviixchamlikkaasoslanganyozuvlardanbiriekanligi. SHusababyozuvdaayrimso‘zlaro‘zagidakelganqo‘shundoshlarningbittasiyozilishivauningustigatashdid ( ّ ) debataluvchibelgiqo‘yilishi. Bualomatshuharfniikkilantirib, shiddatbilano‘qilishinita’minlashi.
SHuningdek,arabyozuvidaqisqaunlilarhamo‘zaksinitopmaganligi. Qisqaunlilar 3 tabo‘lib (fatha, kasra, zamma),ulartalaffuzetilsada, yozuvdamaxsusyozilmasligi. Ular «harakatlar» debnomlanuvchibelgilarbilanifodalanishi.
Arabyozuvidamaxsuscho‘ziqunlilarhammavjudemasligi.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:tizimli yondashuv, muammoli ta’lim. qadamba-qadam metodi, zig-zag usuli, munozara, BBB, ma’ruza, namoyish etish, klaster metodi, savol-javob, fikrlash xaritasi, kichik guruhlarda ishlash metodlari.
Adabiyotlar: A1;A2;A3; A4; A5;A8;A9; Q1 ;Q2 ;Q4 ;Q5 ;Q6 ;Q8 ;Q11 ;Q15.
Arab xat turlari ustida ishlash
Arabyozuviningdastlabkiyozuvshakli «xattima’qaliy» bo‘lib, utikchiziqlarbilanifodalanganligi. Buxatturianchavaqtgachaiste’moldabo‘lsada, kengshuhrattopmaganligi.
VII asrdanboshlabbuxato‘rniniengmashhurxatturihisoblangan «xattiko‘fiy» egallaganligi.
Ma’lumvaqto‘tgachmanashuikkixilxatasosidaarabyozuviningsan’atkoronayaratilganoltixilasosiyuslubitashkiltopganligi:
Suls. 2) Nasx. 3) Muhaqqaq. 4) Rayhoniy. 5) Tavqe’. 6)Riqo‘.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari:tizimli yondashuv, muammoli ta’lim. qadamba-qadam metodi, zig-zag usuli, munozara, BBB, ma’ruza, namoyish etish, klaster metodi, savol-javob, fikrlash xaritasi, kichik guruhlarda ishlash metodlari.
Adabiyotlar: A1;A2;A3; A4; A5;A8; Q1 ;Q2 ;Q4 ;Q5 ;Q6 ;Q8 ;Q9 ;Q14 ;Q17.
Do'stlaringiz bilan baham: |