Tasdiqlayman” Farg’ona pedagogika kolleji O`ibd o`rinbosari O. Tuychibayeva

Teskari trafaret — bu trafaretlar yordamida fon, rasm bo'yaladi, ishlov berilayotgan material rangi saqlanadi.

Trafaret orqali mo'yqalamda bo'yoq beriladi. Bunda maxsus mo'yqalamlardan foydalansa bo'ladi. Mo'yqalam bilan beriladigan bo'yoq quyuqroq bo'lishi kerak, aks holda, u trafaret tagiga oqib tushishi mumkin. Ko'p rangli rasmlarni bajarishda bo'yoqlar belgilangan izchillikda tartib bilan beriladi.

Trafaret, shablon tayyorlash uchun tasvir chizib olinadi va pichoqda ozgina kesib, so'ngra qaychini uzmasdan qirqishga harakat qilinadi. Agar uzib-uzib qirqilsa, tasvir noto'g'ri chiqishi mumkin. Trafaret shablon 2 xil usulda bo'ladi:

1. 
   Oddiy trafaret shablon.
   
2. 
   Murakkab trafaret shablon.
   

Oddiy trafaret shablon, deb bir qismdan iborat bo'lgan tasvirga aytiladi.

Murakkab trafaret shablon, deb uch-to'rt qismdan iborat bo'igan shaklga aytiladi.

Har bir bajarilayotgan ishga e'tibor, rnehr, did, farosat talab etiladi.

Suyuq shaffof ranganiIin bo'yoqlarni purkash yoki shampun bilan surtish asosida berilgani ma'qul. Tampon yasash uchun bir siqim paxtani dokaga solib, mahkam qilib bog'lanadi. Trafaretni qog'ozning ustiga qo'yib, uning ustiga bo'yoqqa botirilgan tampon bosiladi. Natijada qog'oz ham, trafaret ham bo'yaladi. Trafaret olinganda qog'ozda qirqilgan shaklning bo'yalgan izi qoladi. Gul solish ishi shu usulda davom etadi. Tarhli trafaret bilan ishlaganda quruq rang kukuni yoki ko'mir kukuni tampon qilib o'raladi va uni rasm chiziqlari ustiga bosib-bosib olinadi, buning natijasida qog'ozga tushirilayotgan naqshning zaif tarhi hosil bo'ladi, zarur bo'lsa uning atrofini qalam bilan chizib chiqqan ma'qul.

Shablon — butkul qabul qilingan namunadir. Keramika sanoatida lagan, tarelka, chashkalarni tayyorlashda doira shablon qo'llaniladi. Doira va qaytarma shablondan simmetrik shakldagi modellami yasashda foydalaniladi.

Qaytarma shablon yordamida model quyiclagicha shakllantiriladi: taxtaga o'yilgan shablon o'yig'iga yaxshi ishlangan loy qo'yiladi, qo'yilgan loyning o'lchami bo'lajak modeldan bir oz kattaroq bo'lishi kerak. Shablonni 180 gradusga aylantirib modelning birinchi yarmi hosil qilinadi. Aylana shablon tik o'q bilan birlashadi, o'q taxta o'yig'idagi loyga o'rnatiladi. Shablon modeli o'q atrofida ayiantirib yasaladi.