“Tasdiqlayman ” Buxdu agronomiya va biotexnologiya fakulteti dekani: H. T. Artikova

15-mashg`ulot. O`simliklarning issiqlikka chidamliligini aniqlash.
Mashg`ulot uchun kera-yaroqlar: har xil o`simlik barglari, 0,2 n. HCl eritmasi, suv hammomi, termometr, chinni idishlar, pinset, gaz plitasi.
Yuqori temperaturaning o`simlikka modda almashinuv jarayonining buzilishi natijasida zaharli moddalar yig`ilishi va yuqori temperatura ta`sirida protoplazma oksidlarning ivishi hujayralarning nobud bo`lishiga sabab bo`ladi. O`simliklarning issiqqa chidamliligi har xil yuqori temperatura ta`sirda zararlanish darajasiga qarab aniqlanadi. Bu metod protoplazmaning yuqori temperaturalarga qarshilik ko`rsatishiga asoslangan.
Ishning borishi: Bu mashg`ulotni o`tkazish uchun 5-6 xil o`simliklarning har qaysisidan o`ntadan barg kesib olinadi. Suv hammomi 40⁰C isitilib unga tekshiriladigan o`simlilarning barglari solinadi. Shu temperaturada ular 30 minut isitib turiladi. Vaqt o`tgandan so`ng hammomdagi har xil o`simlik barglaridan bittadan olib, 3-7 minutga sovuq suvga solinadi. Undan keyin barglarni suvini olib, 20 minut yassi idishga quyilgan 0,2 n. HCl eritmasiga solinadi.
Bu vaqtda suvli hammom temperaturasi 5⁰C ga ko`tariladi va 10 minut o`tgach idishdan yana bittadan barg olib sovuq suvga va undan so’ng kislota eritmasiga solinadi. Suvning temperaturasi har 10 minut o’tishi bilan 50 ⁰C, 55 ⁰C, 60 ⁰C, 65 ⁰C, 70 ⁰C, 75 ⁰C, 80 ⁰C gacha oshirilib turiladi. Hammomdagi suvning temperaturasi har 5 ⁰C ko’tarilgan sari yuqroida o’tkazilgan ishlar takrorlanadi (ya’ni bittadan barg olinadi).
Kislota eritmasida burglar 20 minut turgandan so’ng ular olinib qog’ozga yoyib qo’yiladi. Tajriba natijalari jadvalga yoziladi.