Bog'liq 374-сон 29.11.2001. Elektr uskunalaridan foydalaniladigan himoya
1000 V gacha bo‘lgan kuchlanish ko‘rsatgichlari
1000 V gacha bo‘lgan elektr uskunalarida kuchlanish bor-yo‘qligini tekshirish uchun nazorat lampasi (cho‘g‘lanuvchi lampali va ikki o‘tkazuvchi simli patron)dan foydalanish man etiladi.
Chunki nazorat lampasidan foydalanilganda fazalararo kuchlanishga ulanish natijasida uning portlashi va buning natijasida ishchilarning elektr yoyi va shisha bo‘laklaridan jarohat olish xavfi bor.
1000 V gacha bo‘lgan elektr uskunalarida kuchlanish bor-yo‘qligini tekshirish uchun 2 tipdagi asbobdan: o‘zgarmas va o‘zgaruvchan tokli elektr uskunalari uchun - aktiv tok ta’sirida ishlaydigan ikki qutbli kuchlanish ko‘rsatgichidan, o‘zgaruvchan tokli elektr uskunalari uchun sig‘im toki ta’sirida ishlaydigan bir qutbli kuchlanish ko‘rsatgichidan foydalaniladi.
Ikki qutbli kuchlanish ko‘rsatgichi elektr sxemasi elementlari joylashgan ikki korpusdan tashkil topgan. Korpuslar bir-biri bilan havo elektr uzatish tarmoqlarida ishlatish uchun uzunligi 1 m dan kam bo‘lmagan, qolgan elektr uskunalari uchun uzunligi 0.6 m dan kam bo‘lmagan mustahkam izolatsiyali egiluvchan mis sim bilan ulangan. Bir qutbli kuchlanish ko‘rsatgichi bir korpusga joylashgan. Ikki qutbli kuchlanish ko‘rsatgichi esa stryelkali asbob turida ham bajarilishi mumkin (masalan, cho‘ntakda olib yuriladigan IN-92 turidagi voltmetr).
Ikki qutbli kuchlanish ko‘rsatgichining elektr sxemasi gazorazryadli indikator lampadan, lampaga parallel ulangan rezistor, qo‘shimcha rezistorlar va kontakt-uchliklardan tashkil topgan.
Bir qutbli kuchlanish ko‘rsatgichining elektr sxemasi qo‘shimcha rezistorli gazorazryadli indikator lampadan, kontakt-uchlikdan va operatorning qo‘li tegib turuvchi korpusning yon tomoniga joylashgan kontaktdan iborat.
1000 V gacha bo‘lgan kuchlanish ko‘rsatgichida indikator lampasining yonish vaqtidagi kuchlanishi 90 V dan oshmasligi lozim.
1000 V gacha bo‘lgan kuchlanish ko‘rsatgichining konstruksiyasi kontakt-uchlikning o‘qi bo‘ylab harakatlanishiga yo‘l qo‘ymasligi zarur. Kontakt-uchlikning izolatsiya qilinmagan qismi uzunligi 20 mm dan oshmasligi lozim. Ikkilamchi zanjirlarda ish bajarish jarayonida uchlikning izolatsiya qilinmagan qismidan 5 mm gacha qoldirib, qolgan qismiga elektr izolatsiyalovchi materialdan qilingan trubka kiygizib qo‘yish tavsiya qilinadi.
Bir qutbli kuchlanish ko‘rsatgichini ikkilamchi zanjir sxemalarini tekshirganda, elektr schyotchiklarni ulaganda faza simini aniqlashda, elektr lampa patronlarini, o‘chirgichlar, saqlagichlar va boshqalarni ulash uchun ishlatish tavsiya qilinadi. Bunda, kuchlanish bor-yo‘qligini tekshirish jarayonida indikator lampasi tashqi kuchlanish ta’siri doirasida ham yonishi mumkinligini e’tiborga olish zarur.