Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

4.
 
Iqtisodiy tafakkurning tarkibiy 
qismlari. 

---

327 
iqtisodiy faoliyatda nomoyon bo‘lishi jarayoni” ekanligini e’tiborga qaratar ekan, 
iqtisodiy tafakkurni tarkibiy tuzilmasini quyidagi uch asosiy qismlarga ajratadi: 
iqtisodiy faoliyat mohiyatini anglash; 
ijtimoiy ishlab chiqarishning aks etishi, turlari va qonuniyatlari to‘g‘risida 
umumlashgan ma’lumotlarni o‘zlashtirish; 
nazariy g‘oyalarning amaliy harakatlarga aylanishi, iqtisodiy tafakkurni 
faoliyatiga tatbiq qilish.
 230
 
Iqtisodiy tafakkurning tarkibiy qismlariga quyidagilar kiradi:
163-rasm
 
Iqtisodiy tafakkur qismlarining uyg‘unligi jamiyatning nafaqat iqtisodiy 
ahvoliga, balki ijtimoiy tuzilishiga ham bog‘liq. Inson tug‘ilganidan boshlab to 
umrining oxirigacha bir qator iqtisodiy munosabatlarni amalga oshiradi, turli 
faoliyatlar bilan shug‘ullanadi, bularni biz o‘yin faoliyati, bilim olish va mehnat 
faoliyatiga ajratishimiz mumkin.
Mazkur faoliyatlar iqtisoddan ajralmagan holda kechadi, bola uyin faoliyati 
bilan jamiyatdagi iqtisodiy munosabatlarni anglaydi, ta’lim muassalarida 
matematika, ona tili, adabiyot bilan bir qatorda iqtisodiy bilim asoslari bilan 
tanishadi, mehnat faoliyati esa ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish, bir qator 
korxonalar bilan iqtisodiy munosabatlarga asoslangan shartnomalar tuzish, ularni 
amaldagi jarayoni bilan birga kechadi.
SHu jarayonni anglagan buyuk iqtisodchi A. Smit 
“Iqtisodiy odam 
konsepsiyasi”
ni shakllantirgan.
231
 
Iqtisodiy odam
- tanlov erkinligiga ega va o‘z maqsadi, qiziqishlari va 
ehtiyojlariga asoslanib, imkoniyatga qarab optimal va ratsional qaror chiqara 
oladigan bozor iqtisodiyotining ijodiy subekti.
232
Bu ta’rifdan biz iqtisodiy odamni faoliyatning har qanday turida o‘z iqtisodiy 
xulq-atvori bilan faoliyat yurituvchi shaxsni angladik. Mazkur iqtisodiy odam o‘z 
iqtisodiy ongi va xulq-atvori bilan jamiyatga xizmat qiladi, faoliyat yuritadi va 
munosabatga kirishadi. 
230
Bunkina M.K., Semenov V.A. Ekonomika i psixologiya. Na perekrestke nauk: Uchebnoye posobiye. – M.: 
Izdatelstvo “Delo i Servis”, 1998. – C. 66. 
231
Katona G. Psychological Economics. – L.: Oxford; Amsterdam: Elsevier, 1997. 78-b. 
232
G.M.Gukasyan. Ekonomika ot “A” do “YA”. Tematicheskiy spravochnik. M. 2010. 85-b.