324
Iqtisodiy psixologiya real iqtisodiy borliqni idrok etish, fikrlash, tafakkur qilish
va ijtimoiy tasavvurlarga tayangan harakat uslublarini
bilishga qaratilgan ilmiy
yo’nalishdir.
Iqtisodiyot
- odamlarning xo’jalik yuritish munosabatlarini o’rganadigan fan
bo’lib, u bularni qanchalik darajada rejalashtirilgan, o’ylangan, o’rganilganini
raqam va predmetlar tilida bayon etilishidir. Hozirgi kunda ushbu munosabatlarda
asosiy omil bo’lib, shaxs qatnashgani uchun ham, uning psixologiya bilan hamnafas
bo’lish zarurligi yuzaga keldi.
226
Iqtisodiyot hamda psixologiya fanlarining uyg’unlashuvidan paydo bo’lgan
iqtisodiy psixologiyaning predmeti xo’jalik munosabatlarining
inson xulqi va
bilimlarida namoyon bo’lishini o’rganadi. Ya’ni u iqtisodiy munosabatlar tizimida
inson axloqi natijalari va fenomenlarini iqtisodiy faoliyatning mexanizmi,
shaxs
mentalitetiga aloqador me’yorlar, iqtisodni yuksaltirishdagi qarorlar qabul qilish,
muammolar yechimidagi ijtimoiy fikrning o’rni kabi omillarni xo’jalikni boshqarish
tajribasiga tayanib o’rganadi.
A.Krilovning ta’rificha,
iqtisodiy psixologiya
- keng
ma’noda xo’jalikni boshqaruvchi subyekt psixologiyasidir.
227
Iqtisodiy psixologiya predmetidagi asosiy kategoriyalar:
162-rasm
Shu uchala kategoriyalarning mutanosibligi, bir-biriga
munosabatlarini aniq
faoliyat hamda ishlab chiqarish jarayonlarida namoyon bo’lish xususiyatlarini
o’rganish katta amaliy ahamiyatga egadir.
Iqtisodiy ong
- o’z qarashlari,
maqsadlari, dunyoqarashiga ega bo’lgan inson
ongida bevosita ishlab chiqarish, o’zlashtirish
va foyda olishga aloqador
obyektlarning aks etishidir.
Ya’ni iqtisodiy ong mavjud bo’lgani uchun ham biz moddiy, ma’naviy
ehtiyojlarimizga aloqador bo’lgan ne’matlarni topish, ko’paytirish yo’llarini hamda
jamiyatda o’z mehnatimiz bilan moddiy ishlab chiqarishga ulush qo’shishga oid
bilim, tasavvur va hissiyotlarga ega bo’lishimiz mumkin. Shuning uchun ham
iqtisodiy
ong deganda, avvalo, iqtisodiy munosabatlardan kelib chiqadigan
emosiyalar, his-kechinmalar, ularning turli jihatlarini tushunishga taalluqli perseptiv
idrok elementlari, iqtisodiy tasavvur va tafakkurning natijasi bo’lmish
bilimlar,
tushunchalar, g’oyalar, ko’nikma hamda malakalarning aql-farosatga tegishli
226
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 433.
227
Psixologiya. Uchebnik. / Pod. red. A.A. Krilov. – M.: “PROSPEKT”, 1998. C. 434.
Do'stlaringiz bilan baham: