Tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi

interiorizatsiya 
deb ataladi, aksincha, aqlda 
shakllangan g’oyalarni bevosita tashqi harakatlarda yoki tashqi faoliyatga 
ko’chirilishi 
eksteriorizatsiya 
deb yuritiladi. 
2.
 
Faoliyatning ekstreorizatsiyasi va 
interiorizatsiya haqida tushuncha. 

---

143 
Tashqi, yaqqol faoliyat favquloddagi davrda ichki timsoliy (psixik) faoliyat 
tarzida his etiladi. Obyektlarga yo’naltirilgan yaqqol harakatlar ularning muhim 
xususiyatlariga mo’ljallangan timsoliy jarayon bilan almashtiriladi. Xuddi shu 
sababdan tashqi, yaqqol harakatdan, ichki, timsoliy harakatga mana shu tarzda o’tish 
jarayoni interiorizatsiya (ichki tarzga aylanish) deb ataladi.
Interiorizatsiya muammosi
psixolog olimlari L.S.Vigotskiy, A.N.Leontev, 
P.Ya.Galperin va ularning shogirdlari tomonidan turli jabhalarda tadqiqot qilingan. 
Interiorizatsiya sharofati bilan inson psixikasi muayyan vaqt oralig’ida uning idrok 
maydonida yo’q narsalarning timsolidan foydalanish qurbiga ega bo’ldi. Shu narsa 
ma’lumki, bunday o’zgarishlarning muhim quroli bo’lib, so’z o’zgarish vositasi 
sifatida nutqiy faoliyat xizmat qiladi. Shuning uchun so’zlarni to’g’ri ishlatishga 
odatlanish 
favqulodda 
buyumlarning 
muhim 
xususiyatlarini 
axborotidan 
foydalanishning usullarini o’zlashtirish demakdir. 
Bizning tuzilmalarimiz o’rganish va ta’lim berish haqidagi ishonchlarimizni 
ifodalashi hamda birlashish, qatnashish va jamiyat to’g’risidagi muammolarni aks 
ettirishi lozim. Agar biz tuzilmalarimizni o’rganuvchilarning turli xil bilim olishlari 
uchun ishlab chiqmasak, unda biz oliy ta’limning cheklovchi amaliyotinin davom 
ettirgan hisoblanamiz (Watson, 2007). 
Mazkur g’oya, Glasgow Caledonian Universitetining innovatsion Saltmire 
Markazini tashkil etishda qatnashgan shaxslardan biri tomonidan taklif etilgan 
bo’lib, uning mohiyati guruh bo’lib ta’lim berishdan iborat. Oliy ta’lim tizimida 
ba’zi repetitorlar guruh sinfxonalari sharoitlariga aynan holatda ishlashadi. Biroq, 
qatnashish va o’zaro munosabatni rag’batlantirish uchun xonani jixozlashda ko’p 
ishlar qilinishi mumkin. O’zaro munosabatga ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan 
atrof-muhit omillari keng ko’lamda tadqiqot qilingan bo’lib, uning natijalari moddiy 
ta’minlashning katta ahamiyatga ega ekanligini ko’rsatadi.
Ma’lumki, agar ijtimoiy daraja yoki mavqeida farqlar kichik bo’lsa aloqalar 
ortadi. Shuning uchun repetitorning vazifalaridan biri bo’lib rollardagi farqlarni 
kamaytirish va shu jumladan o’zining hokimiyatini kamaytirish hisoblanadi. Bu 
muhokamaning erkin amalga oshishiga xizmat qiladi. Bu oson ish emas, chunki 
repetitor o’zining hokimiyatini kamaytirish bilan birgalikda doimo holatini 
nazoratda ushlashi kerak. Ijtimoiy mavqe o’rtasidagi farqlarni minimallashtirish 
kerakligi to’g’risidagi bu bilim repetitorning haqiqatda guruhda qaysi holatni 
egallaganiga ta’sir ko’rsatadi. Aslida, ko’zda tutilgan ma’lum natijalarga erishish 
uchun maxsus xonani tashkil etish mumkin. Quyidagi uch holat (Griffiths va