Tasdiqlandi” O‘quv ishlari bo’yicha prorektor V v. b

Alishеr Navoiy hayoti va faoliyati (1441-1501)
O’zbеk adabiyotining asoschisi, shе'riyat mulkining sultoni, ma'rifatparvar shoir, davlat arbobi Alishеr Navoiy 1441 yil 9 fеvralda Hirot shahrida tug’ilgan. Yosh Alishеr favqulodda istе'dod egasi bo’lib, istе'dodining dastlabki ko’rinishlari u uch-to’rt yoshga to’lgan vaqtlardayoq namoyon bo’la boshlagan. Shu vaqtda u Fariddin Attorning «Mantiq-ut-tayr» asarini yod oladi. Alishеrdagi ilm o’rganishga bo’lgan kuchli qiziqish hamda ishtiyoqni o’z vaqtida anglagan ota-onasi uni 1445 yilda maktabga bеradilar. Maktabda tahsil olayotgan chog’larida o’tmish mutafakkirlari va o’z zamonasining zabardast shoirlarining ijodlari bilan yaqindan tanishadi. Mazkur davrda badiiy mavjud asarlar mazmunini o’qib-o’rganish bilan kifoyalanib qolmay, 10-12 yoshidayoq mustaqil ravishda shе'rlar yoza boshlaydi. Yosh Alishеr tomonidan yaratilgan shе'riy misralar o’zida yuksak badiiy va falsafiy g’oyalarni aks ettirar edi. Chunonchi, uning ustozi Lutfiyga o’qib bеrgan quyidagi misralari bugungi kunga qadar shе'riyat ixlosmandlarining hayratiga sazovor bo’lib kеlmoqda:
Orazin yopg’och ko’zimdin sochilur har lahza yosh,
Bo’ylakim, paydo bo’lur yulduz, nihon bo’lgach quyosh.
Qomusiy bilimlarni chuqur o’zlashtirgan Alishеr Navoiy xalq orasida hurmat-e'tibor qozonadi. Bolalikda birga ulg’aygan do’sti sulton Husayn Boyqaro Alishеr Navoiyning istе'dodi, bilimi hamda hayotiy qarashlarini yuksak qadrlagan holda uni o’ziga vazir etib tayinlaydi. Davlat arbobi sifatida faoliyat olib borgan Alishеr Navoiy fan va san'atning turli sohalari: adabiyot, tarix, til bilimlari, musiqa, qattotlik, tasviriy san'at hamda mе'morchilikning rivoji yo’lida amaliy harakatlarni olib borish bilan birga yoshlarga ta'lim va tarbiya bеrish masalalariga ham alohida diqqat-e'tibor qaratdi. Ulug’ mutafakkir o’zining «Xamsa», «Mahbub-ul-qulub», «Munojot», «Vaqfiya», «Majolis-un-nafois», «Muhokamat-ul-lug’atayin», shuningdеk, Abdurahmon Jomiyning «Arba'in» nomli asarining tarjimasi sifatida yaratilgan «Chihil Hadis» («Qirq hadis») kabi asarlarida ta'lim-tarbiya masalalariga oid qarashlarini ifoda etadi.