Tarmorlarni rejalashtirish 12 bob indd

Nazorat uchun savollar 
Testerlarni necha turini bilasiz?
1. 
Testlashni qanday usullari mavjud?
2. 
Mahalliy tarmoqni qachon testlanadi?
3. 
Mahalliy tarmoq 30-50 ta komp’yuterdan tashkil topgan holda 
4. 
qanday testerlardan foydalaniladi?
Testerlar kabel tizimining qaysi ko‘rsatkichlarini o‘lchaydi?
5. 
Qachon dasturiy vositadan foydalanib mahalliy tarmoq testerla-
6. 
nadi?
Dasturiy vosita yordamida testlash usuli nimaga asoslangan?
7. 
Tizim utiliti 
8. 
ping 
qanday vazifani bajaradi?
Patch-kord turidagi kabelni testlash uchun nima qilish kerak?
9. 
– 199 –
XIII bob. TARMOQNI MA’MURLASHTIRISH
13.1. Tarmoqni ishlash usulini tanlash
Mahalliy tarmoqning asosiy maqsadi – shu mahalliy tar-
moq ishchilarini ma’lum xizmatga bo‘lgan ehtiyojini qondi-
rishdir. Bu xizmatlar fayl resurslari va qurilmalariga umumiy 
ruxsat yoki ma’lumotlar bazasi bilan ishlash, internetda ish-
lash bo‘lishi mumkin. Foydalanuvchi kerakli ma’lumotni 
qanday olayotgani bizni qiziqtirmaydi. Bizni ma’lumot olish 
jarayoni yoki ma’lum bir xizmatga ulanish va foydalanuv-
chining boshqa harakatlari nazorat ostida bo‘lishi qiziqtiradi. 
Bular tarmoqning faoliyat turi va uni boshqarish uslubiga 
ta’sir ko‘rsatadi.
Tarmoqning faoliyat yuritish turi odatda tarmoqni montaj 
qilishdan oldin va hattoki, loyihalashdan oldin aniqlab oli-
nadi. Tarmoq foydalanuvchilari soni ko‘p hollarda tarmoqni 
loyihalashdan oldin ma’lum bo‘ladi va bu tarmoq faoliyatini 
tanlashda hal qiluvchi omil hisoblanadi. Aynan tarmoq foyda-
lanuvchilarining soni tarmoqning tannarxini aniqlashga ham 
imkoniyat beradi. 
- Ishchi guruh tarkibida ishlash. Tarmoqda ishlashni tash-
kil etishning eng oddiy usuli, bunda statik yoki dinamik IP 
manzillashdan foydalaniladi va tarmoq protokollarining ap-
parat bosqichida tashkil etiladi. Hech qanday markazlashgan 
boshqaruvda bu usul uchun kerakli mexanizmlar yo‘qligi sa-
babli amalga oshirilmaydi. 
- Uy guruhi tarkibida ishlash. Uy guruhlarini qo‘llash 
Windows ning 7- versiyasida paydo bo‘ldi. Bu ham ishchi gu-
ruhlarga o‘xshab ketuvchi kichik va uy sharoitida foydalanila-
digan tarmoqlar uchun mo‘ljallangan. 

---

– 200 –
- Domen tarkibida ishlash. Tarmoq faoliyatining standart 
tamoyili hisoblanadi. Bu usuldan tarmoqda kechayotgan ja-
rayonlarni to‘liq nazorat qilish talab etilganda foydalaniladi. 
Shuni aytib o‘tish kerakki, «uy» tarmoqlari faoliyati man-
tiqiy tanlov natijasi hisoblanmaydi. Bu uy tarmog‘ining juda 
ham o‘zgaruvchanligi va tezlik/narx optimal bo‘lishga intilish 
bilan izohlanadi, shu sababli odatda ishchi guruhlar bilan ish-
lash usuli tanlanadi.