Tarmorlarni rejalashtirish 12 bob indd

4.2 Tarmoq uskunalari
Axborotlarni uzatishda ishtirok etib, lekin bu jarayonda 
passiv ishtirok etuvchi qurilmalar tarmoq uskunalari deb yuri-
tiladi. Bu guruhga montaj shkaflari, tarqatuvchi panellar, tar-
moq rozetkalari, kabellar, konnektorlar va boshqalar kiradi. 
Bu guruhga, shuningdek, mahalliy tarmoq yaratishda foydala-
niladigan asboblarni ham kiritish mumkin.
Montaj shkafi
Ko‘p sonli komp’yuterlardan tashkil topgan mahalliy tar-
moqda montaj shkafisiz ish bitkazish qiyindir, u tarmoqning 

---

– 78 –
deyarli hamma markaziy boshqarish a’zolarini bir joyga yig‘ish 
imkonini beradi. Bunda odatda tarmoqning aktiv qurilmalari-
ning ko‘pchiligini (kommutatorlar, manzillovchilar, modem-
lar) va uskunalarning bir qismini (kross – panel, kross – kabel 
va boshqalar) joylashtirish mumkin.
Shkafning o‘lchamiga va bajarilish variantiga qarab server-
ni, elektr manba blokini, KVM – o‘lovchi moslamani (server-
dan bitta monitorga tasvirni chiqarish uchun) va boshqa quril-
malarni joylashtirish ham mumkin. Montaj shkaflarining turli 
variantlari mavjud, ular asosan ikki ko‘rsatkichi bilan farqla-
nadi – bajarilish turi (osma – devorga o‘rnatiladigan, polga 
o‘rnatiladigan – shkaf shaklida) va o‘lchamlari bilan. Undan 
tashqari shkafning konstruktiv bajarilishida ham farq bo‘lishi 
mumkin, ya’ni sovitish tizimi, kabelni kelish yo‘llari va 
boshqalar. Shkafning o‘lchami va bajarilish variantini tanlash 
tarmoqdagi komp’yuterlar soniga va shkafga o‘rnatilmoqchi 
bo‘lgan qurilmalarning rejalashtirilgan soniga bog‘liq. Agarda 
tarmoqda 30 – 40 ta atrofida komp’yuterlar bo‘lsa, u holda 
osma shkaf yetarli bo‘ladi (4.13-rasm).
4.13-rasm. Osma – devorga o‘rnatiladigan montaj shkaf.
– 79 –
Agarda tarmoqda komp’yuterlar soni juda ko‘p bo‘lsa 
yoki serverlarni polga qo‘yiladigan variantidan foydalanilsa, 
u holda tanlovni polda turuvchi shkaf variantida to‘xtatilib, 
o‘lchamlarini esa rejalashtirilgan qurilmalarni sig‘dira ola-
digan va u shkafni serverlar xonasiga yoki alohida xonaga 
o‘rnatiladigan qilish hamda bemalol shkafga qurilmalarni joy-
lashtiriladigan holda o‘rnatish lozim (4.14 - rasm).
4.14-rasm. Polga o‘rnatiladigan – montaj shkaf.
Shkafdagi qurilma va kabel tizimi bilan bemalol ishlay oli-
shi uchun shkafga kamida bita shishali eshik o‘rnatiladi. Bu 
esa qurilmalarni ko‘zdan kechirish, nazorat qilishni hamda 
shkaf ichida kerakli darajada haroratni tashkil qilish imkonini 
beradi.