Tarmorlarni rejalashtirish 12 bob indd

Tarmoq kabellari
Tarmoqning o‘tkazish muhiti kabellar orqali amalga 
oshirilgan taqtirda turli kabellardan foydalanish kerak bo‘ladi. 
Bir necha turdagi kabellar mavjud, ulardan asosiysi «o‘ralgan 
juftlik», kaoksial va shisha tolali.
Turli toifadagi kabellar o‘z ko‘rsatkichlariga hamda tur-
li bajarilish xususiyatlariga egadir: o‘tkazgich diametri; hi-
moya qobig‘i bilan kabel diametri; o‘tkazgichlar soni; hi-
moya qobig‘inig mavjudligi; kabel diametri; kabelning sifat 
ko‘rsatkichlariga ta’sir etmaydigan harorat o‘zgarishi; maksi-
mal egilish burchagi, kabel yotqizishda kerak bo‘ladi; kabel-
dagi maksimal ruxsat etilgan yo‘naltirishlar; kabelning to‘lqin 
qarshiligi; kabelda signalni maksimal so‘nishi.
Sanab o‘tilgan ko‘rsatkichlar kabellar turidagi ko‘rsat-
kichlarning kam qismidir. Batafsil kabel tuzilishi va ularning 
xususiyatlari IV bobda bayon etilgan.
Patch – kord, kross – kord
Patch – kord va kross – kord – bu katta bo‘lmagan 
uzunlikdagi uchlariga konnektor ulangan kabeldir, ular tur-
li maqsadlarda foydalaniladi. Ular tarmoqning qismi bo‘lib, 
«o‘ralgan juft» kabel yordamida yaratilgan. Patch – kord an-
cha yumshoq kabeldan tayyorlanib, komp’yuter va boshqa tar-
moq qurilmalarini tarmoq rozetkasiga yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri 
qurilma portiga ulash uchun ishlatiladi (4.16-rasm).
4.16-rasm. Patch – kord.

---

– 82 –
Joriy etilgan standart talabiga binoan kabel uzunligi 5m 
dan oshmasligi kerak, lekin amaliyotda ko‘pincha 10 metr 
uzunlikdagi kabellardan foydalaniladi.
Koss – kord kabelining esa ancha uzunligi kam, odatda 
1 metrdan uzun emas va u montaj shkaflarida kross – panel 
portlarini tarmoq qurilmalari bilan yoki qurilmalarni o‘zaro 
ulash uchun foydalaniladi.
Konnektorlar
Tarmoqni kabel orqali qurish haqida gap ketsa, konnek-
torsiz u hech qanday qimmatga ega bo‘lmaydi. Aynan kon-
nektorlargina uning to‘laqonligini va yaxlitligini ta’minlaydi 
va tarmoqning o‘z vazifasini bajarish imkonini yaratadi, ya’ni 
axborotni jo‘natuvchidan qabul qiluvchiga uzatadi. Konnek-
tor yordamida kabel kerakli qurilma va uskuna raz’emlariga 
ulanadi.
Konnektor turlarini mavjud tarmoq standartlari bayon etgan 
va ko‘pincha ular bir-biri bilan mos emas. Masalan, koaksial 
kabeldan foydalanilgan mahalliy tarmoqlarda BNC – turidagi 
konnektordan foydalanish talab etilsa, «o‘ralgan juft» kabel-
larida esa RJ–45 konnektorlaridan, HomePNA standartida –
RJ-11 va RJ-45 konnektorlaridan foydalaniladi.