Tarmoqni testlash va

Tarmoq analizatorlari – qimmat qurilma, uning yordamida 
nafaqat kabel tizimini ko‘rsatkichlarini tadqiq qilish mum-
kin, balki tarmoqning xohlagan qismidan va xohlagan quril-
masiga signalni o‘tayotgan jarayoni haqida to‘liq axborot olish 
va muammoli segment hamda «nozik joy» ni aniqlash ham 
mumkin. Bundan tashqari tarmoqni yaqin kelajakdagi holati 
haqida bashorat qilish va u muammoni hal qilish yo‘lini yoki 
bo‘lajak muammolarni oldini olish mumkin.
12.1-rasmda har qanday uzunlikdagi kabel tizimidagi jis-
moniy butunlikni baholash imkonini beruvchi testerni tashqi 
ko‘rinishi keltirilgan.
Yaxshi tester kabel parametrlarining maksimal sonini ba-
holash imkoniga bog‘lanishi kerak. Shuning uchun tester maj-

– 196 –
12.1-rasm. Tarmoq testerlarnini tashqi ko‘rinishi.

muasida turli qo‘shimcha vositalar hamda ish qurollari mavjud. 
Masalan, turli moslamalar yordamida koaksial kabel segmen-
tini va «o‘ralgan juft» kabel segmentini turli ra’zyemlarga ulash
jamlanmasi bilan kabel testeri testlash mumkin bo‘ladi. Shisha 
tolali kabelni esa maxsus ancha murakkab bo‘lgan qurilma 
orqali testlanadi va u faqat shisha tolali kabel ko‘rsatkichlarini 
o‘lchashga moslashtirilgan bo‘ladi.
Kabel segmentini testlashni turli usullari bor, biror usulni 
tanlash esa kabelga ulanish imkoniga bog‘liqdir. Usullardan 
biri quyidagidan iborat: kabelni konnektor o‘rnatilgan bir uchi-
ga testerni razyomi ulanib, ikkinchi uchiga maxsus qapqoq 
o‘rnatiladi. Natijada tester har bir simning qarshiligini tek-
shira oladi va shuningdek, ulanishni biror bir standartga mos-
ligini aniqlaydi. Kabel qarshiligi haqidagi olingan ma’lumot 
orqali esa kabelni texnik ko‘rsatkichini va shuningdek, uzulish 
nuqtasigacha bo‘lgan masofani aniqlaydi. 
12.2. Dasturiy vositalardan foydalanish
Testerni sotib olish imkoni bo‘lmagan taqdirda, ofis 
yoki «uy» tarmog‘ini montajini amalga oshirish jarayonida 
ko‘pincha kabel segmentini butunligini va sifatini tekshirish 
uchun dasturiy usuldan foydalanish mumkin. Masalan, Ping 
tizim utilitidan foydalangan holda. 
– 197 –
Bu usulni ishlash prinsipi juda sodda va u kabel orqali har 
qanday axborotni jo‘natishga harakat qilishdan iborat.
Masalan, koaksial segmentining yo‘lini tekshirish uchun u 
bilan komp’yuterni ulab va terminator o‘rnatiladi. So‘ng har 
bir komp’yuterning IP manzili sozlanadi, masalan IP manzil 
192.168.2.1 birinchi komp’yuterga va ikkinchisiga 192.168.2.2 
tarmoq osti maska bilan 255.255.255.0 shundan so‘ng, 
192.168.2.1 manzili komp’yuterida buyruq qatorini yurgizish, 
unga quyidagi buyruqlar kiritiladi: ping 192.168.2.2
Agarda bu buyruqlarni bajarish natijasida 12.2-rasmda 
keltirilganidek natija hosil bo‘lsa, demak kabel segmenti jis-
moniy butun.

12.2-rasm. 
Ping buyrug‘ining bajarilishi.
Agarda buyruqni bajarish natijasida ekranda «Ïðåâûøåíò 
èí òåðâàë îæèäàíèÿ äëÿ çàïðîñà» yozuvi hosil bo‘lgan 
taqdirda kabelda uzilish bor yoki konnektorlar noto‘g‘ri siqil-
gan bo‘ladi.
Bu usuldan foydalanib har qanday kabelni testlash mumkin, 
shu jumladan «o‘ralgan juft» kabelini ham. Agarda «o‘ralgan 

– 198 –
juft» kabeli patch-kord turiga bo‘lsa va uni ish holatini test-

lash kerak bo‘lsa, uni markaziy qismga ulash kerak bo‘ladi, 
masalan, kommutatorga va u bilan birgalikda ish holatidagi 
kabelni ham ulash lozimdir, u esa ikkinchi komp’yuterga ula-
nishi kerak.