Tarmaq xizmetleri. Tarmaq basqarıw hám onı qadaǵalaw Jobası

- print - server  Ulıwma halda kóplegen klientlerge bir neshe printer arqalı xizmet kórsetiwdi támiyinleydi. Bunda server baspadan shıǵariluvchi informaciyalardı qabıl ete alıwı hám olardı gezegi menen baspadan shıǵarıwǵa shıǵarıwı kerek;




-faks – server- klientlerge faks-modem telefon tarmaqları menen sáwlelengen tarmaqlı xizmet kórsetiwdi támiyinleydi. Bul informaciya shıǵarıwǵa uqsaydı (printer sıyaqlı ). Faks-server alǵan faksimal xabarlar bólek tarmaqta qayta islenedi.
-elektron pochta (E-mail) - klientler ortasında, olar bir-birlerinen qansha uzaqlıqta jaylasqanlıgınan qaramastan, informaciya almaslawdı támiyinleydi. Bul jerde process tap ápiwayı pochta sıyaqlı keshedi. Elektron xat óz adresine iye. Onı jiberiwshi desek, qabıl etiwshide óz adresine iye. «Xat» pochta qutısına taslanadı (yaǵnıy pochta serveri) hám pochta serverler sisteması járdeminde qabıl etiwshi pochta qutısına jetkiziledi, yaǵnıy bul jerde uzatıwshı hám qabıl etiwshiniń arnawlı katalogları klientke xizmet etiwshi kompyuterde jaylastırılǵan boladı. Nátiyjede xatlar fayllar retinde uzatıladı.
Global kompyuter tarmaqları
Global tarmaqlar, iri qalalar, mámleket, kontinentlerdi óz ishine aladı. Lokal tarmaqlar bolsa jetkiliklishe kishi maydandı óz ishine aladı. Olar 10, 100, 1000 metr shaması radiusda 1000 danaǵa etar-etpes klientlerge xizmet etiwge qaratıladı. Bunday kólem LKT 10 Mbayt/s hám odan artıq tezleniwde islew imkaniyatın beredi. Ádetde LKT jumısshı stanciyalar (IS) hám arnawlı kompyuterlerdi (fayl, print serverleri hám basqalar ) óz-ara kabel menen bólewden ibarat. Olar óz gezeginde tarmaq adapterleri járdeminde (tarmaq kartaları ) baylanısadı.


Tarmoq topologiyaları
Bólek túyinlerdi tarmaqta jalǵaw usılları tarmaq tapologiyası dep ataladı. Ádetde ush tapologiya qollanıladı :
1. Ulıwma shina. Bul halda lokal tarmaqtaǵı barlıq kompyuterler bir baylanıs sızıǵına parallel baylanısadı. Bunday shinalarni basqarıw da bólek, de oraylasqan bolıwı múmkin. Oraylasqan basqarıwda tarmaqqa arnawlı kompyuter-server jalǵanadı, onıń wazıypası tarmaqta informaciyanı uzatıwdı basqarıw bolıp tabıladı. Bólek basqarıwda hámme kompyuterler birdey mártebege iye, olar ǵárezsiz maǵlıwmatlardı uzatıw múmkinshiligine iye.
2. Halqa. Bul jaǵdayda barlıq kompyuterler jabıq halqaǵa uqsas, izbe-iz baylanısadılar. Bunda xabar izbe-iz kompyuterden-kompyuterge uzatıladı. Xabardı uzatqan kompyuter taǵı sol xabardı qayta qabıl etpegenge shekem, process dawam ete beradi.
3. Juldızsha. Juldızsha tapologiyaga iye tarmaqlar oraylıq túyinge iye (kommutator yamasa koncentrator). Usı oraylıq túyinge barlıq qalǵan kompyuterler jalǵanadı. Daslep uzatılǵan xabar áne sol apparatqa kelip túsedi, keyin basqa kompyuterlerge uzatıladı.

Baylanıstırıw ushın qollanılatuǵın kabellar uzatıw ortalıǵı dep júritiledi.

Kabellar tiykarınan úsh ga bólinedi:
-koaksial kabellar (coaxial cable), olar televiziyalıq antennaga júdá uqsas. Ótkeriw tezligi: 10 Mbit/sek. Tiykarınan jay ishindegi tarmaqtı payda etiwde paydalanıladı.