Tarmaq xizmetleri. Tarmaq basqarıw hám onı qadaǵalaw Jobası

- WAN (Wide-Area Network) keń masshtablı (regionlıq ) arnawlı apparat hám programmalar menen támiyinlengen bólek tarmaqlardı birlestiruvchi iri tarmaq ;
- GAN (Global-Agea Network) global (xalıq aralıq, kontinentleraro) tarmaq ;

3) tarmaq túyinleri túri boyınsha (túyin - esaplaw tarmaqları hám olardıń bólek elementleri jalǵanǵan jeri ). Basqasha aytqanda, túyinge jeke, mini hám úlken kompyuterler, bólek tarmaqta kiredi. Mısalı, ulıwma paydalanıw tarmaqlarındaǵı bólek kompyuterler (basqashasına olardı stanciyalar dep te júrgizedi) túyinlerge mısal bola aladı. Onsha úlken bolmaǵan bólek tarmaqlar kampus tarmaǵı ushın túyin boladı.

4) Túyinler túrine qaray:
- birdey reńli (peer -to-peer), onsha úlken bolmaǵan, birdey poziciyaǵa iye kompyuterler (bul jerde hámme kompyuterler de «klient», yaǵnıy tarmaqtıń ápiwayı paydalanıwshısı, da «server», yaǵnıy tarmaq paydalanıwshılarına xizmet kórsetiwdi támiyinleytuǵın bolıwı múmkin). Máselen, WINDOWS 95 OS tarmaǵı tarqatılǵan (Distributed) tarmaqlar. Bunda serverler tarmaq paydalanıwshılarına xızmet kórsetedi, biraq tarmaqtı basqarmaydı ;
- server (Server based) yamasa oraylasqan basqarıwǵa iye tarmaqlar. Bul jerde tarmaqtıń bas elementi server bolıp tabıladı. Qalǵan túyinler serverdiń resurslarınan paydalanıwı múmkin (mısalı, Novell NetWare, Microsoft LAN Mananger hám basqalar ).
5) tarmaq operatsion sistemaların isletiw boyınsha (tarmaq OS):

• 
  gomogenli - hámme túyinlerde birdey yamasa jaqın operatsion sistemalardan paydalanıladı (mısalı, WINDOWS OS tarmaǵı );
  
• 
  geterogenli - bir waqtıniń ózinde bir neshe tarmaq operatsion sistemaları isletiledi (mısalı, Novell NetWare hám WINDOWS). 
  

Tarmaq serveri
Tarmaqta bir neshe qıylı serverler bolıwı múmkin. Kompyuter tarmaǵı óz klientlerine qanday xızmetler toparın usınıs etiwi, olardıń servisi qanday bolıwı júdá zárúrli bolıp tabıladı. Olar menen tanısamız :
-fayl - server - Klientke informaciya saqlaw apparatlarında saqlanıwshı fayllardan paydalanıw imkaniyatın beredi. Bunda server barlıq jumısshı stanciyalarınan fayllarǵa kirisiw imkaniyatın beriwi zárúr. Sonıń menen birge, informaciyalardı qorǵay alıw wazıypası unamlı sheshiledi;