|
Bu qadam bir inson uchun kichik, ammo insoniyat uchun
buyuk bir qadamdir.
Bu oʻsha edi. Biroz avval uyqusi kelmay, dunyoning yoʻqolgan
mixini topish maqsadida yarim kechasi hamma narsadan voz
47
kechib yoʻlga tushgan inson... Soʻngra zinada yana biri paydo
boʻldi. Kendin uni ham tanidi. Mixga bolgʻa topish uchun yelib-
yugurgan odam edi unisi.
O’sha yerning oʻrtasiga katta bayroq oʻrnatgach, yosh bola
singari koʻngilxushlik qilishni boshlab yubordilar. Kendin
shunday taʼsirlangan ediki, ular bilan barobar yugurdi, joʻshdi,
oʻzidan kechdi goʻyo... Oʻyin-kulgi bitgach, Jin Kendinni yoniga
chaqirib, yerdagi oyoq iziga ishora qilib soʻradi:
- Shiftda oyoq izini koʻrsang, hayron qolarmiding?
- Yoʻq, albatta, - dedi Kendin.
- Uyquni qochiradigan maqsad mana shunday boʻladi. Kechani
kunduzga ulab ishlaysan. Oyga kelib, oyoq izingni qoldirasan.
Soʻng seni "Oyga chiqqan ilk inson" deb ataydilar. Neil
Armstrong boʻlasan, Buzz Aldrin boʻlasan, Maykl Kollins
boʻlasan... Ismingni "eng, eng, eng" lar qatoriga yozadilar.
Hamma hayron qoladi. Buni qanday qilganingga qoyil qolishadi.
Sen faqatgina jilmayib qoʻyasan. Nima uchun bunchalik
hayratlanayotganlarini tushunmaysan. Hech kimsa sening eng
buyuk siring ishlashdan boshqa narsa emasligini taxmin
qilolmaydi.
Bu orada mixchi va bolgʻachi bir-birlariga qarab oʻzlarining eng
buyuk sirlari haqida oʻylagancha jilmayishardi.
48
10-bob
OQ OTLI VA UNING QILICHI
Keng bir maydonda Jin va Kendindan tashqari hamma dod-
faryod solar, insonlar qiyomat qoyim boʻlgandek yugurishardi.
Havoda oʻqlar uchar, yosh tanalarni quvib yetib, ilma-teshik
qilardi. Sovuq, muzdek oʻqlar... Toʻpponchadan, miltiqdan
chang-toʻzon ichida otilgan har bir oʻq bir insonning hayotiga
nuqta qoʻygan ayanchli qirgʻin edi bu.
Urush edi, qon edi, dod-faryod edi. Kim biladi bu qancha davom
etadi: kunlab, oylab, balki-da yillab davom etar?... Balki aslo
tugamas u boʻron-la musobaqalashgan oʻq yomgʻiri. Qanchalik
koʻrinmas boʻlmasin, Kendin ham inson edi. Holsiz Jinga
suyanib qoldi. Jin ham sarosimaga tushgandi. Maydonda shunday
bir dahshat bor ediki, quyosh nurini, osmondagi bulutlarni,
yerdagi tuproqni toʻsib qoʻyardi. Bu kun ilk bora chumolilar ham
uyalaridan chiqishmagandi. Azroil oppoq otning ustiga mingan
holda, qilichining uchida ajal tarqatib yurardi goʻyo.
Jin Kendinning qoʻlidan ushlab, yuqoriga chiqardi. Oʻqlar,
qilichlar boʻlmagan joyga... Urushni kuzatdilar. Kendin daryo-
daryo oqqan qonni koʻrib, qizil rangga nisbatan ich-ichidan nafrat
his qildi.
- Ketaylik bu yerdan!, - dedi Jinga.
- Sabrli boʻl, doʻstim, uzoq qolmaymiz. Koʻp oʻtmay ketamiz;
ammo ketayotib qoʻlimiz boʻsh boʻlmasligi kerak. Kuzat bu
odamlarni, inson istasa nimalar qilolmaydi, qara!
Kendin jimgina qarab turdi. Qoʻllar, oyoqlar, ruhlar, hayotlar,
insonga doir nima boʻlsa, hammasi havoda uchardi. Ozgina ortga
chekinib, bu manzaraga takror qarasang, bu safar qoʻl yoki oyoq
emas, balki buyuk bir rassomning ishonch mavzusida faqatgina
qizil rangdan foydalanib chizgan ulkan suratini koʻrarding. U
49
ikkovlon esa goʻyo surat boshida turib, fikr bildirayotgan
intellektual insonlarga oʻxshardilar. Jin soʻrab qoldi:
- Ayt-chi, sen bundan-da yomonroq vaziyatni xayolingga keltira
olasanmi?
- Yoʻq, - dedi Kendin oʻylab oʻtirmay.
- Men ham, - dedi Jin va davom etdi:
- Insonlar kunlab yemay, ichmay, bir zum tin olmay urushadilar.
Nafas olishning oʻzi ham tavakkal bu yerda.
Ular suratga boqib gaplashib turganlarida baʼzi askarlar vaqti-
vaqti bilan ortga chekinib, yarim soat, koʻpi bilan bir soat uxlab
olar, soʻngra uygʻonib yana jang qilishda davom etardi. Fursat
topishsa, boshqalari bilan oʻrin almashishardi. Atrofda uxlash
uchun na yotoq, na boshqa narsa bor edi. Munosib bir chuqur
topsalar, miltiqlarini quchoqlab, tepkisini barmoqlariga bogʻlagan
holda uyquga ketishardi.
Kendin yotogʻi qonli havza, koʻrpasi oʻq yomgʻiri boʻlgan bu
jangchilarning uxlashini tomosha qildi. Uxlab yotardilar. Qattiq
charchoqdan soʻng uxlaganlariga qaramay hurrak otganlar yoʻq
edi. Kendin Jinga qarab:
- Urushga chaqirilgan askarlarni hurrak otmaydiganlardan
tanlaydilarmi?, - deb soʻrab qoldi.
Jin koʻrinib turgan manzaraga hech yarashmagan bir vaziyatda
qahqaha otib kuldi. Soʻngra birdan toʻxtadi.
- Yoʻq, albatta. Urushda qoʻllaniladigan oʻqlar quloqlari eng
yaxshi eshitadiganlardan tanlanadi...
Davom etarkan, Jin maʼyus jilmayib qoʻydi:
- Bu insonlarning har biri boshqa hududdan, turli oʻlkalardan
kelishgan bu yerga. Hech kim oʻrganib ketish uchun muddatga
50
ehtiyoj sezmaydi. Kelish vaqtlari bilan yeyishdan, ichishdan,
uxlashdan uzilgan onlari bir boʻladi.
Soʻngra tun qorongʻusida yerga qarab ochiladigan qandaydir
eshikdan ichkariga tushdilar. Ichkarida 4 odam bor boʻlib, siniq
bir stol atrofida gaplashishar, koʻzlarida oʻt yonib turardi. Ovoz
chiqarmay, pichirlab maxfiy soʻzlashardilar. "Chanoqqalʼani
berib qoʻymaymiz!" dedi oralaridan biri. Uning gapi tugamay
ayni shu jumla bir oʻq ila miltiq uchidan dushman tomon uchdi.
Jin shunday dedi:
- Oʻlim yoqasida turarkan, inson uxlash u yoqda tursin, hatto
nafas ham ololmaydi. Baʼzida urushlar yillab davom etadi,
muddatning ahamiyati yoʻq. Bu insonlar 1000 yil nafas olmay
yashashga ham tayyor. Koʻp holatlarda uyidagi rohat-u, issiq
yotogʻiga ham ragʻbat qilmagan bu insonlarning ayni damda
aqliga uxlash kelarmidi?
Kendin tushundi... Endilikda u ushbu fidokorlik moʻjizasini juda
yaxshi anglay boshlagandi. Bu orada uning koʻzi oq otiga minib,
askarlar ortidan ergashib yoʻlga tushgan qilichli odamga tushdi.
Uning qilichi uchida 300 ming ajal bor edi...
51
Do'stlaringiz bilan baham: | 
