Tarjima nazariyasi

6-mavzu: Leksik transformatsiya tushunchasi va ularning turlari (2 soat)

Reja:

1. 
   Tarjimada leksik muqobillik.
   
2. 
   Tarjimada ma’no turlari va ularning saqlanish mezonlari.
   
3. 
   Ko‘p ma'noli so‘zlar tarjimasi. Aniqlashtirish (Konkrеtizatsiya). Umumlashtirish (Gеnеralizatsiya.) Antonimik tarjima. O‘rin to‘ldirish (Kompеnsatsiya), tushurib qoldirish, almashtirish.
   

Tarjimaning leksik muammolarini hal etishda ikki tilli lug‘atlar ma’lum jihatdan ahamiyati katta hisoblanadi. Biroq odatda lug‘atlarda so‘z nia’nosining muqobillarigina beriladi. Tarjima lug‘ati qanchalik mukammal bo’lmasin, unda so‘zlarning barcha ma’nolari yoki ma'no nozikliklarini qamrab olishning iloji yo‘q, chunki lug‘at ikki til tizimi unsurlari bilan ish ko'radi. Tarjima uchun til tizimlari emas, balki nutq, aniqroq qilib aytadigan bo’lsak, nutq mahsuli bo’lmish matn muhimroqdir. Tarjima jarayonida tarjimon ko‘p ma’noli so‘zning qaysi ma’nosi qo’llanilganligini kontekst asosida o‘zi aniqlamog’i lozim.

Tilshunoslikda ma’no nazariyasi keng tahlil etilgan sohalardan bo’lib, hozirgi kunda unda quyidagi til ma’nolari ajratiladi:

1. 
   Referntsial (denotativ predmetlik) ma’no
   
2. 
   Grammatik ma’no
   
3. 
   Til ichki ma’no
   
4. 
   Pragmatik ma’no
   
5. 
   Stilistik ma’no
   
6. 
   Frazeologik ma’no
   
7. 
   Paralingvistik ma’no
   

Grammatik ma’no



Referntsial

ma’no

Til ichki ma’no