Tarix va falsafa kafedrasi fan va texnika tarixi

12-Mavzu: XVIII asrning oxiri XIX asrda ilmiy bilimlarning rivojlanishi
Ilmiy-texnika taraqqiyotining o’ziga xos xususiyatlari. XIX asrda fan va texnikaning yagona tizimga aylanishi. Energiyaning saqlanish qonunini kashf etilishi. M.Faradey va G.Gers kashfiyotlari. 1803 yilda Fulton tomonidan birinchi paroxodni sinovdan o’tkazilishi.
Telegrafning kashf etilishi. A.Butlerov va D.I.Mendeleyevning ximiya fani rivojlanishiga qo’shgan hissasi. CH.Darvin va uning evolyutsion nazariyasi. Genetika fani. G.Mendel qonuni va uning ahamiyati. Tibbiy bilimlar. I.Sechenov va I.P.Pavlov. I.F.Kruzenshtern ekspeditsiyasi. J.Kuk F.Bellinsgauzen va M.Lazarev sayohatlari va ularning ahamiyati. A.Smit, K.Sen-Simon tadqiqotlari. T.Mal’tus nazariyasi. A.SHopengauer, F.Nitsshe va G.Spenserlarning fan rivojiga qo’shgan hissasi.


13-Mavzu: XVI-XIX asrlarda Markaziy Osiyoda fanning ahvoli
Markaziy Osiyoda fanning rivojlanishida bir oz tushkunlik. Madrasalar va maktablar. Kutubxonalar faoliyati. Bobokalon Mufti tomonidan matematikaga oid o’quv qo’llanmalarini yaratilishi. Mirza Badi Devoniy faoliyati. Ubaydulla ibn Muhammad YUsuf va uning “Davolash usullari haqida” asari (1598 yil). Ahmad Donish va uning astronomii asarlari. Mahmud ibn Vali va uning “Bahr ul-asror” asari. Jo’g’rofiy bilimlarning rivojlanishi. XVI-XIX asrlarda tabiiy va ijtimoiy fanlarning ahvoli. Mirzajon SHeroziy va YUsuf Qorabog’iy. Tarixnavislik. I.Ibrat, M.Bayoniy, A.Donishlar ilmiy asarlariga tavsif. Rossiya imperiyasi davrida fan rivojidagi nomutanosibliklar. V.Nalivkin, N.Veselovskiy, R.SHreder, V.Bartol’d, V.Vyatkin. Rus-tuzem maktablari va jadid maktablari.


14-Mavzu: XX asr ilmiy-texnika taraqqiyoti va ilmiy-texnika
inqilobi asri
Ilmiy texnika taraqqiyoti tushunchasining mohiyati va ahamiyati. XX asrdagi muhim ilmiy kashfiyotlar. E.Rezerford va N.Bor tadqiqotlari. A.Eyneshteyn va uning nisbiylik nazariyasi. Z.Freyd va psixoanaliz. Kinoning keng yoyilishi. N.Vinner kibernetikaning asoschisi. Kosmik eraning boshlanishi (1961 yil YU.Gagarin). 1969 yil inson qadamining oyga yetishi va uning tarixiy ahamiyati. XX asr Nobel mukofoti laureatlari I.Pavlov (1904), M.Plank (1918), A.Eynshteyn (1921), N.Bor (1922), B.Rassel (1950), P.Kapitsa (1978), J.Alferov (2001). Markaziy Osiyoda birinchi universitetning ochilishi va uning mintaqada fan rivojiga qo’shgan hissasi. O’zbekiston Fanlar Akademiyasining tashkil topishi. Sovet totalitar tuzumining fan namoyandalariga nisbatan qatag’onlik siyosati va uning oqibatlari. Axborot texnologiyasining rivojlanishi. Osmono’par binolarning bunyod etilishidagi texnik yechimlar. DNK tahlili. Axborot va jamiyat. Axborot asri muammolari. Komp’yuterlar. Spid muammosi. Ekologiya. Innovatsion texnologiyalar. Gen injeneriyasi. Tibbiyotdagi yutuqlar. Nannotexnologiyalar. Kosmosning tadqiq etilishi.
Milliy istiqlolninig ilm-fan taraqqiyotida tutgan o’rni. “Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturi” va “Ta’lim to’g’risidagi Qonun”lar - milliy fanimiz rivojlanishining qonuniy asosi. Mustaqillik yillarida O’zbekistonda ilm-fan soxalarida erishilgan yutuqlar. O’zbek olimlari kashfiyotlarini jahon miqyosida e’tirof etilishi.