Tarix kafedrasi

Namoz Pirimqulov – XX asr boshlarida, aniqrog‘i, 1904-1907 yillar Samarqand viloyatida rus mustamlakachilariga qarshi norozilik harakatlariga boshchilik qilgan. Xalq orasida “Namoz botir” nomi bilan tanilgan. Namoz Pirimqulov harakati Samarqand viloyatining Samarqand, Kattaqo‘rg‘on, Jizzax va Xo‘jand tumanlari, Buxoro amirligining chegara hududlarida keng yoyilgan. Harakat qatnashchilari volost boshliqlari, oqsoqollar, chorvador boylarning mol-mulklarini tortib olib kambag‘allarga bo‘lib berganlar. Qasoskorlar chor ma’muriyati vakillari va ularning tarafdorlarini ayovsiz jazolaganlar. Namoz Botir 1905 yil oktyabda sotqinlar tufayli qamoqqa olinib, 1906 yil 2 fevralda turmadan qochishga muvaffaq bo‘ldi. Uning guruhiga qarshi Turkiston jangovar kazak diviziyasi qismilari yuboriladi. Turkiston general-gubernatori «o‘zbek Dubrovskiysi» bo‘lmish Namoz botirni qo‘lga olishni tashkil qilish operatsiyasiga Samarqand viloyati harbiy gubernatorining yordamchisi polkovnik Susaninni shaxsan javobgan qilib tayinlagan. Namoz botir 1907 yil 3 iyunda (yana bir taxminda 1 iyunda) xiyonatkorona o‘ldirildi.

Nizomlar – Rossiya imperiyasi tomonidan Turkiston o‘lkasini boshqarish uchun joriy etilgan qonun loyihalari. Boshqaruv tizimi Rossiya hukumati uchun juda muhim bo‘lib, bosib olingan joylarda mustamlakachilik siyosatini olib borishda asosiy tayanch hisoblangan. Aynan shuning uchun ham 1865-1916 yillar oralig‘ida o‘nta (1865, t1867, 1871, 1873, 1882, 1884, 1886, 1908, 1912, 1916 yillar) Nizom loyihasi ishlab chiqilgan. Ularning moddalaridagi adliya, moliya, harbiy, ichki ishlar va boshqa vazirliklar kiritgan o‘zgarishlar Turkiston ma’muriyati boshqaruvining keskin harbiylashgani bilan ajralib turadi.