Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Màmlàkàtdà siyosiy tàrqîqlik. VI  àsrdà  Hindistînga   
bîstirib kirgàn eftàliylàr hujumlàri îstidà guptàlàr impåri-
yasi pàrchàlànib, istilîchilàr màmlàkàtning kàttà qismini 
 
qo‘lgà olàdi.
VII àsrdà Hindistîndà bo‘lgàn Xitîy tàriõchisi Syuàn 
Szyanning yozishichà, undà 70 gà yaqin kàttà-kichik 
knyaz 
liklàr bo‘lgàn. Knyazlar bilan rîjàlàr o‘rtàsidà ti-
nimsiz urushlàr bo‘lib turgàn. Qo‘lgà kiri 
tilgàn o‘ljàlàr, 
yerlàr g‘î 
liblàr îràsidà tàqsimlàngàn. In’îm etilgàn yer 
màydîni  gràss («bo‘làk» yoki «qultum») dåb nîmlànib, 
uni îlgàn shàõs hàrbiy õizmàt o‘tàb bårishi lîzim bo‘lgàn. 
O‘z õînà 
dînigà mànsub bo‘lmàgàn amaldorlàrgà rîjàlàr 
yerni ma’ 
lum muddàtgà foydalanishga bårgànlàr. Bundày 
yerlàr  pàttà («yorliq» yoki «yorliqqà îlingàn yer») dåb 
45-rasm.  Guptalar 
davridagi temir ustun. 
V–VI asrlar

---

55
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
nîmlàngàn. Pàttàdàn àlîhidà õizmàt ko‘rsàtgàn kishilàr-
ni tàqdirlàsh uchun hàm fîydàlànishgàn. Mulkchilik 
munîsàbàtlàri mustàhkàmlànib bîrishi bilàn pàttà yerlàri 
hàm àvlîddàn-àvlîdgà o‘tàdigàn mårîsiy mulkkà àylànà 
boshlagan.
O‘zàrî urushlàrdàn kuchsizlànib bîrgàn Hindistîn-
ni chåt bîsqinchilàr hàm tàlàgànlàr. Õususàn, Àràb 
õàlifàli 
gining pàrchàlànishidàn vujudgà kålgàn musul-
mîn dàvlàtlàri hukmdîrlàri XI àsrdà Hindistîngà hujum 
bîshlàydilàr. G‘àznà hukmdîri Màhmud G‘aznaviyning 
qo‘shinlàri XI àsr bîshlàridà màmlàkàt shimîligà 17 
màrtà bîsqinchilik yurishlàri uyushtirgàn. Ma’lum muddàt 
o‘tib Hindistînning shimoliy qismi musulmîn hukmdorlàri 
tîmînidàn to‘liq bîsib îlinàdi.