Tarix-7 2017.(Uzb). indd

35-rasm. Avliyo Sofiya
ibodatxonasi

---

44
I BOB. O RTA ASRLARNING IL K DAVRI
q a lin u s tu n la ri, k a tta b o ‘lm ag an
d e ra z a la r i, d a rv o z a v a e s h ik la ri 
arkali qilib qurilganligi bilan ajralib 
turadi.
R o m a n u slu b id a q u rilg a n eng 
m a s h h u r b in o la r : F r a n s iy a d a g i 
P u ate, Klyuni, Arl ibodatxonalari; 
G e rm a n iy a d a g i S h p e y e r, V orm s, 
M a y n ts , 
A x e n d a g i 
c h e r k o v la r
hisoblanadi.
C h e rk o v va m a o rif. G ‘a rb iy
Y evropada ilk o ‘rta asrlar m a d a ­
niyati xristian cherkovi bilan cham- 
b arc h as b o g ‘liq b o ‘lgan. C herkov 
ilm , m aorif, adabiyot va s a n ’atga 
bevosita t a ’sir o ‘tkazgan. Shuning 
u c h u n kishilarning dunyo haqida- 
gi tasavvurlari cherkov ham da din 
ta ’lim otiga asoslangan edi. Boshqa 
m am lakatlar haqidagi m a ’lum otlar 
yetarli b o ‘lmaganidan, aholi orasida 
turli uydirmalar ko‘p b o ‘lardi. Fan- 
texnika taraqqiyotining pastligi in- 
sonlarning qurg‘oqchilik, suv toshqinlari va yuqumli kasal- 
liklardan jabrlanishiga olib kelgan. Z arurat b o ‘lmaganidan 
faqat dehqonlar emas, hatto feodallar orasida ham savodli 
kishilar kam bo ‘lgan. Ritsarlar imzo o‘rniga ko‘pincha ikki 
chiziq tortib qo‘yishgan.
Ibodatxona va monastirlar qoshidagi boshlang‘ich mak- 
tab lar quyi m artabali ruhoniylarni tayyorlagan. Bu kabi 
m aktablarda lotin tilidan tashqari, ibodat qilish va duolar 
o ‘qish tartiblari ham o ‘rgatilgan.
K atta ibodatxonalar qoshida tashkil etilgan o ‘rta m ak­
tablarda esa dunyoviy ilm lar ham o ‘qitilgan. Buyuk Karl 
davlatida keng tarqalgan shu turdagi maktablar asrlar o ‘tib 
universitetlar ochilishi uchun asos b o ‘lgan.
Ibodatxona maktablarida bolalar yoshiga qarab sinflarga 
b o ‘linmasdan, aralash holda o ‘qitilgan. Aksari maktablarda