Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Savdogarlar va bîzîrlàr. Shaharliklar o‘z foydasiga mol sotishni, kimga qarzga pul berishni, nimaga pul sarflashni yaxshi bilganlar. Tinib-tinchimas savdogarlar
boyib ketish maqsadida uzoq va xatarli sayohatlarga chiqishgan.

59-rasm.

Marko Polo

O‘rta yer dengiz sohillari bo‘ylab itali- yalik savdogarlar o‘zlarining savdo man- zilgohlari – faktoriyalar tizimini yara- tishgan. Ularning ko‘pchiligi genuyalik va venetsiyaliklar bo‘lishgan. Bu dengiz respublikalari ajoyib savdo va harbiy flot- lariga ega bo‘lishgan. Ularning kemalari Yaqin Sharqdan Yevropaga qimmatbaho mollar: shoyi matolar, chinni idishlar, turli ziravorlar va boshqa narsalarni olib o‘tardi.

Venetsiyalik savdogarlar – Pololar oilasi vakillari XIII asrda mo‘g‘ullar xonining Osiyoning ichkarisidagi qaror-

gohiga yetib boradi. Marko Polo 25 yil davom etgan sayohatining 17 yilini Xitoyni egallagan mo‘g‘ullar xoni Xubilay saroyida xizmatda o‘tkazib, yevropaliklardan birin- chi bo‘lib bu sirli o‘lkalarni o‘z kitobida tavsiflaydi. Yev- ropaliklar faqat XIX asrdagina dengiz orqali o‘tib, XIII asrda Marko Polo sayohat qilgan o‘lkalarni o‘z ko‘zlari bilan ko‘radilar. Marko Poloning kitobidagi Sharq mam- lakatlarining afsonaviy boyliklari 200 yildan so‘ng genuya- lik dengizchi Xristofor Kolumbda shunchalik katta taassu- rot qoldiradiki, u nima bo‘lganda ham Hindistonning boy sohillariga yetishga qaror qiladi.

Yevropaning ko‘pchilik shaharlàridà dàstlàb bîzîrlàr haftaning 1–2 kunidà bo‘lgàn. Dîimiy bîzîrlàr fàqàt yirik shaharlàrdà uchràgàn.

Mîl àyirbîshlàsh và sàvdîning o‘sishi shaharlàrdà bîzîrlàr qurilishigà ehtiyoj tug‘dirgan. Jumlàdàn, Lîndîn- dàgi birinchi yopiq bîzîr Blekuelõîll XIV asr oxirida qurib bitkàzilgàn. Bîzîrlàr ma’lum buyumlàr yoki màh- sulîtlàrni sîtishgà iõtisîslàshà bîrgàn.