Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Davlatning tashkil topishi. Yilnomalarda yozilishicha, Sharqiy slavyan qabilalari varyaglarga (skandinaviyalik nor- mannlarga) elchi jo‘natib, ulardan o‘zlariga knyaz yubo- rishlarini so‘raydi. Bu taklifga binoan uch aka-uka: Ryu- rik, Sineus va Truvorlar Rusga kelib, Ryurik Novgorodda, Sineus Beloozeroda, Truvor Izborskda knyazlik qiladilar. Ko‘p o‘tmay ukalari vafot etib, Ryurik yakka hukmronlik qila boshlaydi.

Ryurikning vafotidan so‘ng, o‘g‘li Igor yosh bo‘lganligi sababli hokimiyat uning qarindoshi Olegga o‘tadi. Uning boshqaruvi davrida Kiyev Rusi tarixida muhim voqealar bo‘lib o‘tadi. Oleg 882-yilda o‘z lashkari bilan Kiyevni egallab, ayni paytda Kiyev Rusi nomini olgan davlatga asos soladi.

Oleg va keyingi knyazlarning asosiy vazifalari: Xazar xoqonligi zulmidan ozod bo‘lish, sharqiy slavyan qabilala- rini birlashtirishni davom ettirish, tashqi dushmanlardan davlat chegaralarini asrash, Vizantiya bilan manfaatli sav- do munosabatlarini o‘rnatishdan iborat bo‘ladi. Slavyan qabilalarini birlashtirish siyosati shimolda Ladoga ko‘lidan, janubda Dneprning quyilishigacha yerlarning Oleg qo‘lida to‘planishiga imkon beradi. Oleg Vizantiya bilan manfaatli shartnoma tuzadi. Unga ko‘ra, Rus savdogarlariga Vizan- tiyada bojsiz savdo qilishga ruxsat beriladi.

Igor o‘z knyazligini (912–945) ko‘chmanchi bijanak qabilalariga qarshi urushdan boshlay- di. Tuzilgan shartnoma Konstantinopol tomonidan bajarilmaganligi tufayli Igor Vizantiyaga qarshi ikki marta yurish qiladi. Natijada Vizantiya jangsiz tinch- lik shartnomasini tuzib, katta o‘lpon to‘laydi.

Igor 945-yilda drevlyan qabilalari bilan to‘qnashuvda halok bo‘lganidan so‘ng, uning rafiqasi Olga o‘g‘li Svyato- slav balog‘atga yetgunicha Kiyev knyaz-

29-rasm. Kiyev Rusi hukmdori Olga

ligini boshqargan. U Rus mavqeini harbiy yurishlar, istilolar bilan emas,

mohirona diðlomatiya orqali yuksaltirishga intilgan. Olga X asrning 50-yillari o‘rtalarida Konstantinopolga tashrif buyurib, xristianlikni qabul qiladi. Lekin Olganing o‘g‘li Svyatoslav yangi dinni qabul qilishdan bosh tortadi.