Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Õitîy XV àsrdà. Màmlàkàtdà

112. 
     rasm. Xitoy imperatori Yuan Chjan
     

yirik zamindorlàr hokimiyati mustàhkàmlànishi bilàn mo‘g‘ullàr bîsqini àsîràtlàrini tugàtish uchun dåhqînlàr, hunàrmàndlàr và sàvdîgàrlàrgà bårilgàn imtiyoz hàmdà yångilliklàr båkîr qilinàdi. Dåhqînlàrgà bo‘lib bårilgàn dàvlàt yerlàri tîrtib îlinib, hunàrmànd và sàvdîgàrlàrdàn îlinàdigàn sîliqlàr ko‘pàytirilàdi.

14. 
    àsrning bîshlàridàn Min sulîlàsining Àmir Tåmur sàltànàti bilàn munîsàbàtlàri buzilàdi. Fàqàt Àmir Tåmurning qo‘qqisdàn vàfît etishi Õitîygà qàrshi yurish- ning àmàlgà îshmàsligigà sàbàb bo‘làdi, bu esà Õitîygà 1406-yilda Vyåtnàmni, kåyinchàlik Mo‘g‘ulistînni istilî qilishigà yo‘l îchàdi.
    

Màmlàkàtning iqtisîdiy yuksàli- shi Chjàn Õe bîshchiligidàgi hàrbiy dångiz flîti fàîliyatidà nàmîyon bo‘làdi. Tàrkibidà 62 tà kåmà,

30 ming jangchisi bo‘lgan har- biy ekspeditsiya 1405–1433-yillar-

da Zînd àrõiðålàgi, Shri Lànkà và Hindistîngà 7 màrtà yurishlàr

112. 
     rasm. Chjan Xe
     

tàshkil qilàdi. Uning kåmàlàri Îrmuz (Fîrs) ko‘rfàzi và Sharqiy Àfrikà sîhillàrigà qàdàr suzib bîrgàn. Mu- sulmîn bo‘lgàn Chjàn Õe Màkkàni ziyoràt qilgan. Bu ekspåditsiyalàr Õitîyning màvqåini îshirib, tàshqi sàv- dîni kångàytirish imkînini bårgan. Õitîy impåràtîrlàri 1415–1420-yillàrda Sàmàrqàndgà Ulug‘båk sàrîyigà hàm elchilàr yubîrgan. Låkin Tåmuriylàr dàvlàti màvqåi bàlàndligidàn ungà Õitîyning tazyiqi ta’sir etmagan.

XV àsrning o‘rtàlàridàn iqtisîdiy inqirîzning bîshlànishi Xitoyning ichki tàràqqiyoti và tàshqi siyosàtigà sàlbiy ta’sir ko‘rsàtàdi.