Tarix 6-sinf

28- §. Qadimgi Yunoniston madaniyati

Bokschi haykali. Olimpiya o‘yinlari g‘olibi

Gomerning
«Iliada» va
«Odisseya» dostonlari
Yunonlar Kichik Osiyoda joy- lashgan Troyaga mo‘l-ko‘l o‘lja ilinjida urush boshlaganlar.
Biroq yunon rivoyatlari boshqa bir sababni ham ba-

yon qiladi. Eng chiroyli ayol Sparta podshosi- ning rafiqasi Sohibjamol Yelena edi. Troya podshosining o‘g‘li Paris Sparta podshosini- kiga keladi va Sohibjamol Yelenani Troyaga o‘g‘irlab ketadi. Voqeadan xabar topgan Spar- ta podshosi Parisdan qasos olishga ahd qila- di va barcha yunonlarni Troya bilan urushga chaqiradi. Yunonlar to‘qqiz yil Troyani behuda qamal qiladilar.
Qadimgi yunon shoiri Gomer «Iliada» va
«Odisseya» poemalarini yozdi. «Iliada» ana shu urushning oxirgi, o‘ninchi yili haqida hikoya qiladi. Odisseyning maslahati bilan yunonlar

Gomer – qa- dimgi yunon shoiri

Troya oti


«Axilles tovoni»


Troya urushi
ayyorlikni ishga soladilar: ichi bo‘m-bo‘sh ul- kan yog‘och ot yasashadi. Ana shu yog‘och ot ichiga yunon qo‘shinlarining bir qismi yashi- ringan, qo‘shinning boshqa bir qismi esa ya- qindagi orollardan biriga o‘rnashib olgan edi. Troyaliklar yunonlar qamal qilishni to‘xtatishdi va Troya homiysi Afina Palladaga xush kelishi uchun bizga ot sovg‘a qilibdi, degan xulosaga kelib, yo‘g‘och otni shaharga olib kiradilar.
Kechasi otning ichidan chiqqan jangchilar darvozalarni ochadilar va Troya bosib olinadi. Hozirgi tillarda «Troya oti» iborasi xosiyatsiz sovg‘a-salom ma’nosini anglatadi.
«Iliada» dostonining bosh qahramoni Axil- lesdir. O‘g‘lining mangu barhayot bo‘lishini istagan ona chaqalog‘ini Stiks daryosiga bo- tirib oladi. Ayni paytda Axillesning onasi ush- lagan tovoniga suv tegmasdan qoladi. Jang- lardan birida Axilles tovoniga tekkan o‘qdan halok bo‘lgan. O‘sha kezlardan beri «Axilles tovoni» iborasi nozik joyni anglatadi.
Troya urushi nihoyasiga yetdi. Yunon- lar Troyani taladilar va mo‘l-ko‘l o‘ljalar bilan uyga qaytmoqchi bo‘lishdi. Ular Egey dengizi orqali uzoq va xatarli yo‘llardan o‘tishlari ke- rak edi.
XIX asrning oxirida nemis olimi Genrix Shli- mann Gomer hikoyalarini tadqiq qilib, Troya joylashgan yerni aniqladi. Olim Turkiyadagi Hisorlik tepaligi xarobalari hududida qazish- ma ishlarini boshlab yubordi va chindan ham Troya qoldiqlarini topdi.

O‘zingizni sinang!