Таҳририят: Бош муҳаррир – Т. Аҳмедов Масъул муҳаррир – А. Юлдашев

УЎК: 
339.564.331(575.1)

---

58
Iqtisodiyot: 
tahlillar va prognozlar
кучайтиради, бандлик, иш ҳақи, турли даражада
-
ги бюджетларга ажратмалар, минтақа саноатининг 
самарадорлиги ва барқарорлигини оширишга таъ
-
сир этувчи кучли восита ҳисобланиб, бу минтақа 
ривожига кўмаклашади. Унинг фикрича, кластер
-
лар минтақаий ҳокимият органларига минтақанинг 
ижтимоий-иқтисодий ҳолатини бошқариш имкони
-
ни беради. 
Ю.А.Соликов, С.В.Вандышева, Л.В.Смарчкова, 
Е.А.Чудакованинг фикрича, ижтимоий-иқтисодий 
ривожланишга эришиш учун минтақа стратегияси, 
минтақавий саноат секторини модернизациялаш 
энг самарали йўналиш бўлиб, кластерли ёндашув 
кенг миқёсда муваффақиятга эга бўлади ҳамда ки
-
чик ва ўрта тадбиркорликка ижобий таъсир кўрса
-
тади. Бундай ёндашув минтақанинг инновацион 
ривожланишига ҳам, минтақа саноат комплекси
-
нинг илмий-техник ва такрор ишлаб чиқариш фао
-
лиятига ҳам жиддий таъсир кўрсатади [13]. 
Г.Я.Белякова, Д.В.Безрукихларнинг фикри
-
ча, кластерли ёндашув минтақавий иқтисодий 
тизимни тузилмалаштиришнинг асоси ҳисобла
-
нади. М.А.Ҳайдарова кластерли ёндашувнинг 
моҳияти сифатида минтақаларнинг бюджет са
-
марадорлигини оширишни таъкидлайди, унинг 
фикрича, энг муҳим вазифа “уларни амалга оши
-
ришга тўсқинлик қилаётган қийинчиликларга ой
-
динлик киритишдир” [21].
К.В.Писаренконинг фикрича, айнан минтақа
-
ларни кластерлаш рақобат ва кооперациянинг ўзаро 
таъсири иқтисодий ривожланишига ёрдам беради. 
Бу шуни англатадики, кластерлаш минтақаларнинг 
иқтисодий барқарорлиги, корхоналар даромади, 
ишлаб чиқариш фаолияти ва минтақавий рақобат
-
бардошликни оширишга ёрдам беради [12]. 
Д.Е.Морковкин, В.А.Никогосян, О.И.Донцова, 
шунингдек, К.В.Писаренко минтақаларнинг юқори 
рақобатбардошлигини ривожлантириш, аҳоли иш 
ҳақини ошириш, саноат корхоналари рентабелли
-
гини ошириш, капитал қўйилмаларни жалб этиш ва 
минтақавий иқтисодиётни ривожлантиришдан ибо
-
рат кластерли ёндашувнинг ижобий томонларини 
қайд этди [10]. 
Э.А.Бахшяннинг кластер ёндашувини изоҳла
-
ши қизиқиш уйғотади, у саноат корхоналарини 
кластерлашни кластернинг ўзига хос хусусият
-
лари алгоритми асосида минтақаларнинг рақо
-
батбардошлигини оширишнинг асоси сифатида 
белгилайди. Кластерларнинг шаклланиши ва ри
-
вожланишининг асосий рағбатлантирувчи меха
-
низмлари, муаллифнинг фикрича, субсидиялар, 
солиқ имтиёзларини тақдим этишга асосланган 
давлатнинг қўллаб-қувватлаши ҳисобланади. 
Муаллифлар Philip McCann, Tomokazu Aritaнинг 
фикри жуда қизиқ бўлиб, улар кўпгина штат
-
ларда кластерлашиш иқтисодиётни ривожлан
-
тиришнинг асосий йўналишига айланганлигини 
таъкидлайдилар [14].
JijRG MEYER-STAMER
кластерли ёндашув ком
-
панияларнинг хатти-ҳаракатларини ўзгартириши, 
улар жамоавий самарадорликка асосланган иқти
-
содий муносабатларни яратишидан келиб чиқади 
[4]. Markus Grillitscha, Josephine V. Rekersb, Franz 
Tödtlingcнинг фикрича, минтақавий кластерлар 
шаклланиши маълум минтақанинг ресурс компо
-
ненти, фойдаланувчилари ва институтларидан ибо
-
рат бўлиб, кластерни ривожлантиришнинг асосий 
йўналиши давлат томонидан қўллаб-қувватлаш ҳи
-
собланади, буни ҳам маъқуллаш мумкин. 
Р.В.Костригин фикри ҳам қизиқарли, у кластер
-
ни корхона – минтақа иқтисодий ривожланиши
-
нинг ядроси сифатида белгилайди. Унинг фикри
-
ча, айнан асосий корхона минтақанинг саноат са
-
лоҳиятини ривожлантиришнинг энг муҳим иқти
-
содий механизми ҳисобланади. “Кластер корхона 
– ядро сифатида инновацион ривожланишнинг 
асосидир” [8].