Тарихшунослик фанидан

Uyg’onish davrining tarix falsafasi. XIV-XVI asrlar
Uyg’onish davri dunyoqarashining tavsifiy xislatlari. Uyg’onish davri insonparvarligi. Jamiyat va shaxs. Uyg’onish davri tarixchiligi. Tarixiy vaqtning ochilishi (kashf qilinishi). Uyg’onish davrida tarixiy fikrning asosiy yo’nalishlari. A. Valla. F.Patrisi. L.Leruaa. N.Makiavelili. J.Boden.
Ma’rifat davrining tarix falsafasi. XVII-XVIII asrlar
XVI-XVII asrlar ilmiy inqilobi. F.Bekon. XVIII asr “tarixshunoslik inqilobining” uslubiy shart-sharoitlari: XVII-XVIII asrlar rasionalizmi. Tarixshunoslikdagi vaziyat. Gnoseologik skeptisizm. Gobbs- “tabiiy щuquq” nazariyasi. R. Dekart. Usul щaqida rasionalistik ta’limot. Karteziyan tarixshunosligi. Antikartezionlik (kartezionlikka qarama-qarshilik): 1) Dj. Viko – tarixning siklli rivojlanish nazariyasi. 2) D. Lokk. Dj. Berkli. D. Yum. Ma’rifat davri tarixi falsafasining asosiy xususiyatlari. Volter. Sh.Monteskye. E. Gibbon. J.Kondorse va uning ijtimoiy taraqqiyot nazariyasi. Bolingbrok. Didro va d”Alaber ensiklopediyasida (qomusida) tarixiy fikr. Inson tabiati щaqidagi fan.
XVIII-XIX asr o’rtalari tarix falsafasi
Ilmiy tarixning boshlang’ich bosqichi . Romantizm. J. J. Russoning ijtimoiy-siyosiy qarashlari. I.G.Gerder va uning “Jaщon tarixi falsafasi bo’yicha g’oyalari”. Nemis klassik falsafasining tarixiy – falsafiy g’oyalari I. Kantning tarixiy – falsafiy qarashlari. I.G.Fixte. F.Shiller. F.V.Shelling. G.V.F.Gegelning tarixiy falsafasi; tarixiy fikrlashning turli xillari. Idrokning tarixdagi o’rni. Tarix negizi. Tarixiy taraqqiyot va erkinlik. Insonning tarixdagi o’rni. T. Karleyl – tarixda qaщramonlarga sig’inish. K.A.Sen – Simonning taraqqiyot nazariyasi. K.Marksning tarixiy materializmi. Tarixning rivojlanishi tabiiy-tarixiy jarayon sifatida. Iqtisodiy omilning tutgan o’rni. Ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari. Pozivitizm. I.Kant va uning asarlari. D.G.Nibur. T.Mommzen. L.Ranke. (FSMU)
XIX asr oxiri – XX asr tarix falsafasi
Ilmiy tarix. “Tarixiy idrok tanqidining” yakunlari. Fikrlashning postmodernistik uslubi. “Hayot falsafasi” paradokslari. F. Nisshe. A.Bergson evolyusionizmi. Neokantlik tarixiy nominalizmi. Neokantlikning Baden maktabi: V. Vindelband, G. Rikkert. Tarix va rasionallik. M. Veberning “tushunuvchan sosiologiyasi”. Neogegelyanlik. B. Krone: Tarix va falsafa. Tarix va tabiat. Tarix muxtoriyati. R. Dj. Kollingvud. Neopozivitizm tarixiylik bilan baщsda K.Popper “tarixiylik qashshoqligi”. V. B. Galli, A. K. Danto, X. Feyn. Lokal sivilizasiyalarning tarixiy konsepsiyalari. O.Shpengler “Yevropaning botishi (tugashi)”. A. Toynbi. Tarixga ekumenistik qarash izlab P. Sorokin. Inson, sivilizasiya, jamiyat. Tarixning ekzistensional falsafasi. M.Xaydegger va X.G.Gadamerning ekzistensional germenevtikasi. X.Ortegisi va Gassetning rasiovitalizmi. Diniy ekzistensializmda tarixning maqsadi va manbai. K.Yaspers N.Berdyayev tarixiy falsafasi. Psixoanalitik (ruhiy-tahliliy). Antropologiya va tarix. Z.Freyd, K.G.Yung, E.Fromm. Frankfurt maktabi: “idrokning repressivligi” щaqidagi afsona. T.Adorno. G. Markuze, M. Xarkxaymer. Fransuz tarixiy maktabi: “Annallar”. L. Fevr, M. Blok, F.Brodel. Y. Xeyzingning madaniyatshunosligi. Fransiyada “Yangi falsafa” J. M. Benua, B. A. Levi, A. Glyuksman. Neotomistik tarix falsafasi. F. Mariten, P. Teyyar de Sharden. Neoprotestant tarix falsafasi, R. Nibur, P. Tillix. Tarixning biologik talqini L. N. Gumilevning etnogenez nazariyasi.