Тарихшунослик фанидан



Download 0,99 Mb.
bet57/109
Sana14.06.2022
Hajmi0,99 Mb.
#669831
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   109
Bog'liq
ТАРИХ ФАЛСАФАСИ-МАЖМУА 2021

Nikolo Makiavelli
Nikolo Makiavelli (1469-1527) Florentsiya Respublikasining kambag‘allashib qolgan nobillar oilasidan edi. Nikolo Makiavelli 1469 yil yurist oilasida tug‘iladi. Otasining daromadi past bo‘lganligi uchun Nikolo Universitetda o‘qiy olmadi. U mustaqil ta’lim oldi. Lotin tilini mukammal egallab antik davr faylasuflari va shoirlarining asarlarini qunt bilan o‘qidi.
Makiavelli Florentsiyaning neoplatonik akademiyasidagi qarashlariga mutlaq befarq edi. Uni o‘rta asr universitetlarining sxolastik ta’limoti ham qiziqtirmas edi. Ammo yosh Nikolo «narsalar tabiati” haqidagi Lukretsiyning asarini katta e’tibor bilan o‘qidi va tahlil qildi.
1498 yil 30 yoshli Nikolo Makiavelli Florentsiyaning siyosiy sahnasida birinchi bor paydo bo‘ldi. U ikkinchi kontselyarining ilmiy kotibi bo‘lib saylandi. Keyinchalik esa Florentsiya hukmatining 10 ta hukmdoridan tashkil etilgan kengashga kotib bo‘lib saylandi.
14 yil davomida Nikolo Florentsiya hukmatining muhim siyosiy vazifalarini bajarib Frantsiya, Germaniya va Rimga diplomatik ishlar bilan borib keladi. Uning katta siyosiy bilimdonlik bilan yozilgan asarlari Italiya va Yevropa davlatlaridan siyosiy ahvolni yaxshi bilishdan dalolat berar edi.
1512 yilda Medichi hukmronligi tiklanganidan keyin Makiavelli siyosiy hayotdan chetda qoldi. Uni fitnada ayblab qamoqqa olishdi. Keyinchalik esa qishloqdagi dala hovlisiga jo‘natib yuborishdi. Ikkinchi bor Medichi hukmronligi tugatilgandan keyin Florentsiya respublikasi yana tiklandi. Ammo bu ikkinchi respublika o‘zining katta kengashida Makiavellining xizmatiga muhtoj emasligini bayon qildi. Bunday qarorga ko‘nika olmagan Makiavelli 27 iyun 1527 yilda vafot etdi. Surgun paytida Makiavelli o‘zining asosiy asarlarini yaratdi. Bular: “Humdor”, “Florentsiya respublikasining tarixidan Tit Liviyning birinchi dekadasiga mansub bo‘lgan mulohazalar”, “Mandragora” komediyasi va boshqalardir.
Tarix falsafasi
Makiavellining yaratgan tarixida ilohiy qudrat uchun joy yo‘qdir. Jamiyatdagi barcha voqealar va hodisalar uning fikricha tabiiy qonunlarga binoan sodir bo‘ladi.
Davlat to‘ntarishlari, siyosiy tuzumning o‘zgarishlarining asosiy sababi Makiavelli fikricha insonning tabiatiga borib taqaladi.
“Tarixiy voqealarni tahlil qilib” deb yozadi Makiavelli “Jamiyat doimo bir xil ekan degan fikrga keldim.
Unda doimo yaxshilik va yomonlik o‘rtasida kurash ketadi. Lekin bu kurash har xil shakllarda bo‘lib, bir davlatdan ikkinchi bir davlatga o‘tib turadi”.
Makiavelli fikricha barcha davlatlar paydo bo‘ladi rivojlanadi va nihoyat inqirozga uchraydi. Bu xuddi tabiatdagi girdob harakatiga o‘xshaydir. “Har bir davlatning va hukmdorni hayotini belgilovchi taqdiri bordir. Taqdirdagi o‘zgarishlar inson harakatiga ham bog‘liqdir. Uning faolligi yoki sustkashligi taqdirdagi o‘zgarishlarga ham ta’sir qiladi.-deb yozadi Makiavelli.



Download 0,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish