Тарихи Рашидий (2)

Тарихи Рашидий (2)

Ўн тўртинчи фасл. «Зафарнома»дан кўчирма. «Лой жанги» ва унинг шарҳи баёни.
Аллоҳ таоло бандасига давлат бермоқчи бўлса, аввал уни азоб-уқубатга гирифтор
қилади, агар унга бойлик ва ҳузур-ҳаловат берса, паришонлик ва бахтсизликни ҳам
қўшиб беради. Зотан давлат бор жойда машаққат бор, хорлик бор жойда иззат бор.
Буларнинг бари илоҳий заковат қудратидир.
Ошиқ ёр қалбида меҳр сезса гар,
Йўлдаги тикону гулни бахт билар.
Кўпинча бахтсизлик бахт сабабчиси бўлади, гоҳида эса омадсизлик ва жанжал
хотиржамлик ва тинчлик олиб келади. 
Назм: 
Мустаҳкамлик асосидир кўплаб телик-тешиклар,
Ғам-кулфатлар зиндонида қувонч номли эшиклар.
Кўп қулфларнинг занжирига ҳадиксиз боқ, синчиклаб
Кўрсанг агар улар қулфмас, балки калит – очқичлар.
Бундай қиёслашлар Соҳибқирон ҳазратларининг ҳаёт кечинмаларига мос келади. Ҳазрат
ўз вилоятида ҳузур-ҳаловатда ўтказган қиш охирлаб, баҳор оламга ўз сепини ёйганда,
мўғул лашкари йўлга чиқиб, шу томонга қараб йўл олди, деган хабар келди.
Ҳазрат Соҳибқирон амир Ҳусайнга бу ҳақда хабар бериш учун киши юборди ва ўзи
лашкар тўплашга киришди. Амир Ҳусайн Пўлод Буға, Муҳаммадхожа Абардийнинг ўғли
Зинда Чашм ҳамда Малик баҳодирга тезда лашкарни йиғиб, зудлик билан Ҳазрат
Соҳибқиронга қўшилишни буюрди. Улар Ҳазрат Соҳибқиронга келиб қўшилгач, бутун
лашкар бир бўлиб душман сари силжишди. Ақар мавзеига етиб келгач, от-улов, мол-ҳол
бироз куч йиғсин, деб ўша ердаги ўтлоқда бир неча кун қолишди. Кейин яна йўлга
тушишди, Хўжанд дарёсидан кечиб ўтиб, тўхташди. Амир Ҳусайн ҳам катта лашкар йиғиб,
уларнинг ортидан жўнади. У дарё соҳилига етганда, нариги томондан душман
лашкарининг олдинги қисми яқинлашиб қолди. Ҳазрат Соҳибқирон Чиноз ва Тошканд
оралиғидаги дарё бўйида тўхтади ва одамларига ғофил қолмасликка, эҳтиёт бўлиб
туришга буйруқ берди. Амир Ҳусайн бутун лашкари билан Сайҳун дарёсидан ўтиб,
мўлжалланган жойда тўхтади. Кандибодом дарёси бўйига етиб келган душман лашкари
ҳам тўхтади.
Амир Ҳусайн билан Ҳазрат Соҳибқирон қўнган жойларидан кўчиб, йўлга тушдилар. 
Иккала тарафнинг соқчилари бир-бирларини кўриб, лашкарни тартибга келтириш ва
сафлантиришга киришдилар. Ўнг қўлда амир Ҳусайн улуғлик байроғини осмон қадар
юқори кўтарди. Унинг ортида қанбул да Тиланжи арлот турарди. Унинг ҳужумчи қисми
Улжайту Абардий, Шер Баҳром, Пўлод Буға, Фарҳод Апарди, Малик баҳодир ва бошқа
машҳур баҳодирлардан иборат эди. Дунёнинг жони ҳамда жанг майдонининг зийнати
Ҳазрат Соҳибқирон ғолиблик нишони бўлган байроғини ярим ой шаклида учинчи
фалакка кўтарган ҳолда чап қанотни эгаллаган эди. У олдинги қаторга қипчоқ уруғи
билан амир Сори Буғани, ҳужумчи қисмга Темур Хожа Ўғлонни тайинлади. Амир
26 / 32

---