Tarbiyainstituti

3.2.3. V III-IX sin f o ‘quvchilariga xos o ‘yinlar
0 ‘quv dasturlarining talablari yuqori sinf o‘quvchilari oldiga 
muayyan maqsad va vazifalami qo‘yadi. VIII-IX sinf o‘quvchilari 
ijtimoiy va ishlab chiqarishga xos o‘yinlar bilan shug‘ullanadilar. Bu 
esa harakatli o‘yinlar uchun ajratilgan vaqtdan unumli foydalanish 
va uni tejashni talab qiladi.
Bunday sharoitda harakatli o‘yinlamiig jismoniy tarbiya 
darslarida va jismoniy tarbiya bo'yicha o‘tkaziladigan boshqa 
mashg‘ulotlarda yetakchi o'rin olishi tabiiydir.
Katta maktab yoshidagi o‘quvchilar faoliyatida harakatli o‘yinlar 
sahnoqh o‘rin tutadi. Chunki ular asosan sportning har xil turlari 
texnikasi va taktikasining asosiy elementlari kiritilgan o‘yinlar bilan 
shug‘ullanadilar.
Garchi harakatU o‘yinlar mashg‘ulotlaiga kiritilsa ham, bunda 
sportning har xil turlari bo‘yicha orttirilgan harakat ko‘nikmalarini 
takomiUashtirish va mustahkamlash nazarda tutiladi. Demak, 
o‘qituvchi o‘yinni o‘tkazish jarayonida o‘yin harakatlarining 
bajarilishini alohida e’tibor bilan kuzatishi lozim.
86

---

Mazkur yoshdagi o‘quvchilar uchun tuzilgan maktab dasturida 
gimnastika va sportning boshqa turlariga kattagina o‘rin berilgan. 
0 ‘z-o‘zidan ayonki, darsga kiritiladigan o ‘yin!ar harakatlarning u 
yoki bu elementlarini o‘zlashtirishga yordam beradigan mashqlardan 
iborat bo'lishi kemk.
Agar darsning asosiy qismiga sport o‘yinlaridan birortasi 
kiritilgan bo‘lsa, uning kirish qismida shu sport turining taktikasiga 
mos keladigan harakath o'yinlami o‘tkazish juda foydalidir.
Darsning 
yakunlovchi 
qismida 
o'tkaziladigan 
harakath 
o ‘yinlarniig vazifasi yaxshi dam olish va kayfiyatni yaxshilash uchun 
mushaklarga zo‘r berishni kamaytirish, nafas olish organlari va qon 
aylanishini birmuncha tinchlantirishdan iboratdir. “0 ‘ylab top”, 
“Man qilingan harakat” singari o‘yinlar, diqqatni sinash uchun 
o‘tkaziladigan darsning yakunlovchi qismidagi vazifalami amalga 
oshirishda yordam beradl