Tarbiya jarayonining mohiyati va prinsiplari

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Bolada o`z-o`zini tarbiyalashga ehtiyoj, ya’ni kishida o`z ustida ongli, batartib ishlashga ehtiyoj paydo bo`lgandagina tarbiya jarayoni samarali bo`lishi mumkin. Bu ish shaxsning jamiyat talablariga va shaxsiy rivojlanish rejasi talablariga javob beradigan xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan.
• Bolalarda o`z-o`zini tarbiyalash jarayoni maktab va oiladagi butun tarbiyaviy ishning ta`siri ostida ro`y beradi. Bola tarbiya jarayonining ham ob’yektiv ham sub’yektivdir. Shu kababli o`zini o`zi tarbiyalash, o`z ustida faol ish olib borayotgan bir paytda o`z kamchiliklarni anglash, ularni o`z shaxsidagi afzalliklari va kamchiliklar bilan kiyoslash, Axloqidagi xarakteridagi nuksonlarni tuzatish istagi, shaxs kamolotidagi zarur bosqichdir.

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Olimlarning ta’kidlashicha (V.G.Dragunova, A.I.Kavalev, A.N.Kochetov, L.I.Ruvinskiy) o`z-o`zini tarbiyalash elementlari bog‘cha yoshidayoq ko`rinadi (to`g‘ri so`zlash, gigiyena qoidalariga rioya qilish, kun tartibini saqlash...)
• O`quvchilar o`z-o`zini tarbiyalash rejsini tuzishdan avval o`z xulq atvori va xarakterining qaysi tomonlarini qaysi tomonlari ustida ishlash lozim bo`lsa, anna shu tomonlarini o`qituvchi yordamida aniqlab olishi lozim.
• O`z-o`zini tarbiyalash metodlari: shaxsiy majburiyatlar, o`z ishi haqida hisobot, o`z xatti-xarakatlarini taxlil qilish, o`z-o`zini nazorat qilish, o`z-o`ziga baho berish.

Tarbiya o`z o`zini tarbiyalash va qayta tarbiyalsh.

• Tarbiya metodlaridan unumli foydalanish shuningdek o`qituvchilarning pedagogik maxoratiga, o`quvchilar psixologiyasini yahshi bilishiga, bola yashayotgan qonqret pedagogik vaziyatning tabiati bilan qanchalik hisoblashishiga ham bog‘liq.