Tarbiya 10-12-2020. indd

Bilimingizni mustahkamlang
49
#HGXUWPBX]

---

50
III bob. Hushyorlik va ogohlik
Aqlni charxlash uchun savol va topshiriqlar
13-MAVZU: INSON UMRI ...
1. Inson hayoti va sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi 
qanday omillar bor, sanab be 
ring.
2. Inson qanday yo‘llar bilan o‘z sog‘lig‘iga zarar yetkazib 
qo‘yishi mumkin?
3. Giyohvand modda va tamaki mahsulotlarining inson 
salomatligidagi salbiy oqibatlarini tasavvur eta olasiz-
mi?
4. Ota-bobolarimiz tomo 
nidan aytilgan tirik jonga ozor 
bermaslik haqidagi maqol va hikmatlarni eslang.
Mulohaza uchun
Har bir din o‘z ta’limotida zo‘ravonlik, shafqatsizlik, o‘ziga va 
o‘zgalar joniga qasd qilish, tinch aholiga zulm yetkazish va qon 
to‘kishni qat’iyan taqiqlaydi.
Buddaviylik
da o‘z joniga qasd qilish insonning ha 
yotga nis-
batan qilgan noshukurligi sifatida baholanadi.
Xristianlik
dinining 
pravoslav
yo‘nalishida o‘z joniga qasd 
qilish og‘ir gunohlardan sanaladi. Mazkur ishga qo‘l urgan ki-
shining dafn marosimida marsiya (otpevaniye) o‘qilmaydi. Agar 
o‘z joniga qasd qiluv 
chining aqli noraso bo‘lsa, bundan mustas-
no. Bu din vakillari
 
o‘z joniga qasd qilganlarni «nopoklar» deb 
ataganlar. Bunday kishilarning ruhi tiriklarga ozor beradi, balo 
keltiradi, azobga qo‘yadi, deb ishonganlar.
Islom dini ta’limotiga
ko‘ra, hayot ne’mati insonga Alloh 
tomonidan beriladi. Bu ne’matning qadriga yetish, har soat, har 
daqiqada xayrli va savobli ishlarni qilish talab etiladi.
#HGXUWPBX]

---

51
Tarbiya, 7-sinf
Ijodiy faoliyat
1. Rasmlardagi narsalarga nima uchun taqiq belgisi qo‘yilgan?
2. Ularning inson salomatligiga qanday salbiy ta’siri bor?
3. Fikrni davom ettiring:
x
Tibbiy madaniyat bu – ... 
x
Sog‘lig‘iga zarar bo‘ladigan ishlarni bajarish ...
x
Salomatlikka e’tibor bermaslik ...
x
Tibbiy madaniyatga rioya qilmaslik ...
4. Ichkilikbozlik, giyohvandlik, kashandalikni o‘z joniga qasd 
qilish deb atash mumkinmi?
5. Sizning gigiyena qoidalariga rioya qilishingiz atro
¿
ngizda-
gilarga qanday ta’sir ko‘rsatishi mumkin? Salbiy ta’sirlarni oldini 
olish uchun qanday qoidalarga amal qilasiz? Gigiyena qoidalari 
ro‘yxatini tuzing. 
6. Akmal qattiq tumov bo‘lib qoldi. Maktabga kelganida mak-
tab hamshirasi unga niqob taqish lozimligini aytib, tezda shifo-
korga ko‘rinishi zarurligini ta’kidladi. Akmal bu gapga e’tiborsizlik 
qildi. Natijada, hafta davomida isitmalab uydan chiqa olmadi. 
Akmal qanday xatolarga yo‘l qo‘ydi va uning oqibati nimaga 
olib keldi? 
Ayni kunda sayyoramizda 1,1 milliard nafar kashanda bor. 
Har yili ularning 6 million nafari kasalliklarga chalinib, hayot-
dan ko‘z yumadi. Tamaki tarkibidagi 400 turdagi zaharli unsurlar 
o‘pka sili, og‘iz va tomoq bo‘shlig‘idagi hujayra to‘qimalarining 
zararlanishi, tishlarning sarg‘ayishi, ko‘z nurining yo‘qolishi, 
yurak-qon tomirlarining torayishi, oshqozon-ichak saratoniga sa-
bab bo‘ladi.
?
?
?
?
?
? ?
?
?
?
?
?