Тaqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar) hisobi

GRANTLAR VA SUBSIDIYALAR (KAPITAL)NING HAMDA KELGUSI XARAJATLAR, TO‘LOVLAR ZAXIRASINING HISOBGA OLINISHI

Bozor munosabatlarining rivojlanishi korxona faoliyatini moliyaviy ta’minlashga mablag‘lar tarkibi va tuzilishida o‘zgarishlar sodir bo‘lishiga olib keladi.
Grantlar davlat tomonidan xalqaro tashkilotlar va jamg‘armalar, har xil nodavlat tashkilotlar tomonidan tekinga beriladi va korxona faoliyatini moliyalashtirish manbayi sifatida ma’lum dastur va loyihalarni bajarish uchun ajratiladi.
Korxonalarga davlat tomonidan berilgan yordam (subsidiya) bu iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida va ular tomonidan belgilangan shartlarni bajarganda davlat (hukumat) tomonidan pul va moddiy ko‘rinishda tekinga berilgan yordamdir. Subsidiyalarning hisobini yuritish tartibi 10 sonli BXMS «Davlat (hukumat) subsidiyalarini hisobga olish va davlat (hukumat) yordamini tavsiflash» standartida keltirilgan.
Subsidiya va grantlarni korxonaning xususiy kapitali sifatida aks ettirish shartlari quyidagicha:

1. 
   Belgilangan shartlarning bajarilishi natijasida qaytarib beril- masligi.
   
2. 
   Subsidiya va grantlarni jalb qilish yuzasidan sarflarni talab qilmaydi, shuning uchun korxonaning daromadi hisoblanmaydi.
   

Grantlar va subsidiyalarning analitik hisobi har bir subsidiya va grant bo‘yicha hamda ularning manbalari bo‘yicha yuritiladi. Bularni quyida keltirib o‘tilgan muomalalardan ko‘rishimiz mumkin:

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Ajratilgan grant va subsidiyalar yuzasidan mablag‘lar- ning olinishi schyotlarda quyidagicha aks ettiriladi	5000, 5100, 5200, 1000, 0100, 0400	8810
2	Grant va subsidiyalarni ajratilganligi haqida xabarnoma olindi	4890	8810 9390
3	Grant hisobiga ustav kapitali summasi oshdi	8810 8320 8330	8310
4	Grant hisobidan xarajatlar qilindi	8810	6710 6520 6510 6010 6990

Kelgusida sarflar va to‘lovlarning zaxiralari ishlab chiqarish va muomala xarajatlariga bir maromda ishchilarning ta’til vaqtini va asosiy vositalarning joriy va kapital ta’miri xarajatlarini qo‘shish maqsadida zaxiraga ajratilgan mablag‘lardir. Bu zaxira summalari passiv 8910 schyotida hisobga olinadi.
Zaxiralarning tashkil qilinishi va mablag‘larning foydalanishi vaqti- vaqti bilan (yilning oxirida albatta) me’yor, hisoblar va boshqalarga asosan tekshirib turiladi. Zarurat tug‘ilganda korrektura qilinadi.
Bularni biz quyidagi xo‘jalik muomalalarida ko‘rishimiz mumkin:

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Ishlab chiqarish xarajatlari hisobidan kelgusi sarflar zaxirasini tashkil qilish uchun mablag‘ ajratildi	2010 2310 2510	8910
2	Kelgusi sarflar zaxirasi hisobidan xarajatlar hisobga olindi	8910	6710 2310 2510 6810– –6890 6010 2710
3	Foydalanilmay qolgan zaxira summalarining korxona daromadiga o‘tkazilishi	8910	9390